TEST KHÔNG DUNG NẠP FRUCTOSE

Fructose intolerance test

Test không dung nạp fructose được sử dụng để chẩn đoán tình trạng kém hấp thu fructose ở ruột non – khi lượng fructose không được hấp thu đúng cách, bị lên men bởi vi khuẩn ở đại tràng, sinh khí (hydro, methane), gây ra các triệu chứng như:
đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, trướng bụng sau ăn trái cây hoặc thực phẩm chứa fructose.

Phân biệt:

Thuật ngữ Ý nghĩa

Fructose Malabsorption (thường gặp) Kém hấp thu fructose ở ruột non (chức năng)

→ sinh hơi, triệu chứng tiêu hoá

Hereditary Fructose Intolerance (hiếm, di truyền) Do đột biến gen aldolase B

→ tổn thương gan, hạ đường huyết nặng

Test khí thở hydro chỉ áp dụng cho Fructose malabsorption, không áp dụng cho bệnh di truyền bẩm sinh.

Test khí thở hydro (Hydrogen Breath Test – HBT) với fructose

1. Chuẩn bị:

·                     Nhịn ăn ít nhất 8–12 giờ.

·                     Tránh kháng sinh, probiotics và nhuận tràng ≥4 tuần trước test.

·                     Tránh ăn hành, tỏi, đậu, táo, lê 24 giờ trước test.

2. Thực hiện:

·                     Cho bệnh nhân uống 10–25g fructose (hoặc 1 g/kg ở trẻ em) pha trong 200–250 ml nước.

·                     Đo nồng độ hydro trong hơi thở mỗi 15–30 phút trong 2–3 giờ.

3. Đánh giá kết quả:

·                     Test dương tính nếu nồng độ hydro tăng >20 ppm so với nền.

·                     Có thể kèm triệu chứng lâm sàng trong quá trình test như đau bụng, tiêu chảy.

Lưu ý khi chẩn đoán:

·                     Một số người có vi khuẩn sản xuất methane thay vì hydro → nên đo cả hydro và methane để tránh âm tính giả.

·                     Dễ nhầm với: SIBO (tăng sinh vi khuẩn ruột non) → cần loại trừ nếu test fructose dương tính sớm (<60 phút).

Chẩn đoán phân biệt:

Nguyên nhân Đặc điểm chính

Fructose malabsorption Chỉ gây triệu chứng tiêu hoá. Xét nghiệm HBT dương tính.

Hereditary fructose intolerance (HFI) Triệu chứng nặng (nôn, hạ đường huyết, vàng da),

thường ở trẻ sơ sinh. Cần xét nghiệm di truyền gen ALDOB.

Hội chứng ruột kích thích (IBS) Triệu chứng giống, nhưng không liên quan đặc hiệu đến fructose.

Xử trí không dung nạp fructose (malabsorption):

1.                 Chế độ ăn ít fructose:

o                  Tránh: mật ong, táo, lê, xoài, hành tây, HFCS (high-fructose corn syrup).

o                  Ăn kèm glucose giúp cải thiện hấp thu fructose.

2.                 Chia nhỏ bữa ăn để giảm tải fructose.

3.                 Probiotics: đang nghiên cứu, có thể giúp cải thiện triệu chứng nhẹ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025