VIÊM LOÉT ĐẠI TRÀNG

Ulcerative Colitis

Viêm loét đại tràng là một bệnh lý viêm mạn tính của đường tiêu hóa, chủ yếu ảnh hưởng đến niêm mạc đại tràng và trực tràng. Đây là một trong hai dạng chính của bệnh viêm ruột (Inflammatory Bowel Disease - IBD), cùng với bệnh Crohn.

Nguyên nhân

Nguyên nhân chính xác chưa được xác định, nhưng có một số yếu tố liên quan:

·                     Hệ miễn dịch: Rối loạn miễn dịch tấn công nhầm vào niêm mạc đại tràng.

·                     Di truyền: Có yếu tố gia đình, liên quan đến một số gen.

·                     Môi trường: Chế độ ăn uống, stress, nhiễm trùng có thể kích hoạt bệnh.

Triệu chứng

·                     Tiêu chảy kéo dài (thường có máu, nhầy)

·                     Đau bụng (thường khu trú vùng hạ vị hoặc hố chậu trái)

·                     Sốt, mệt mỏi, sụt cân

·                     Thiếu máu do mất máu mạn tính

·                     Biến chứng ngoài ruột (viêm khớp, viêm da, viêm mắt, viêm gan)

Chẩn đoán

·                     Nội soi đại tràng: Quan sát niêm mạc bị viêm, loét và sinh thiết để loại trừ ung thư hoặc bệnh Crohn.

·                     Xét nghiệm phân: Kiểm tra nhiễm trùng, calprotectin phân giúp đánh giá mức độ viêm.

·                     Xét nghiệm máu: Công thức máu (thiếu máu), CRP, tốc độ lắng máu (ESR) đánh giá tình trạng viêm.

·                     Chẩn đoán hình ảnh: Chụp CT, MRI đại tràng trong một số trường hợp cần thiết.

Điều trị

Điều trị nội khoa:

1.                 Aminosalicylates (5-ASA): Mesalazine, Sulfasalazine (thuốc hàng đầu trong điều trị duy trì).

2.                 Corticosteroids: Prednisolone, Budesonide (chỉ dùng khi bùng phát bệnh, không dùng kéo dài).

3.                 Thuốc ức chế miễn dịch: Azathioprine, 6-Mercaptopurine.

4.                 Sinh học: Infliximab, Adalimumab, Vedolizumab (trong trường hợp nặng).

5.                 Thuốc JAK inhibitors: Tofacitinib (trường hợp không đáp ứng với các điều trị khác).

Điều trị ngoại khoa (nếu không đáp ứng điều trị nội khoa hoặc có biến chứng nặng như thủng ruột, xuất huyết nặng, ung thư hóa):

·                     Cắt toàn bộ đại tràng (colectomy) với tạo túi hậu môn (ileal pouch-anal anastomosis - IPAA).

Chế độ ăn uống và sinh hoạt

·                     Hạn chế sữa, thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ

·                     Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, đặc biệt là sắt và vitamin B12 nếu có thiếu máu

·                     Kiểm soát stress, tập luyện nhẹ nhàng

Biến chứng

·                     Giãn đại tràng nhiễm độc (Toxic megacolon)

·                     Xuất huyết nặng

·                     Ung thư đại trực tràng (tăng nguy cơ nếu bệnh kéo dài >10 năm)

·                     Thiếu máu, suy dinh dưỡng

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025