U VÀNG GÂN TAY CHÂN

"U vàng gân tay chân" là một thuật ngữ y học dùng để chỉ tình trạng xuất hiện các u nhỏ, màu vàng nhạt ở vùng gân hoặc dây chằng ở tay và chân. Đây là một dạng của u vàng (xanthoma), là sự lắng đọng lipid (chất béo) khu trú ở da và các mô dưới da.

Đặc điểm của u vàng gân tay chân:

·                     Vị trí: Thường xuất hiện ở các vùng có gân hoặc dây chằng, chẳng hạn như:

o                  Mu bàn tay và ngón tay

o                  Cổ tay

o                  Gót chân

o                  Mắt cá chân

o                  Đầu gối

o                  Khuỷu tay

·                     Hình dạng: Là các nốt hoặc sẩn có màu vàng nhạt hoặc màu da, có thể di động dưới da.

·                     Kích thước: Kích thước có thể từ nhỏ như hạt đậu đến lớn hơn.

·                     Số lượng: Có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc nhiều nốt.

·                     Triệu chứng: Thường không gây đau đớn, trừ khi bị chèn ép hoặc viêm.

Nguyên nhân:

U vàng gân tay chân thường liên quan đến tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid, dẫn đến tăng cholesterol trong máu, đặc biệt là cholesterol LDL (cholesterol "xấu"). Các nguyên nhân gây rối loạn lipid máu có thể bao gồm:

·                     Di truyền: Một số người có cơ địa di truyền dễ bị tăng cholesterol máu.

·                     Chế độ ăn uống: Ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa và cholesterol.

·                     Bệnh lý: Một số bệnh như đái tháo đường, suy giáp, bệnh gan, bệnh thận có thể gây rối loạn lipid máu thứ phát.

·                     Thuốc: Một số loại thuốc có thể làm tăng cholesterol máu.

Chẩn đoán:

Việc chẩn đoán u vàng gân tay chân thường dựa trên khám lâm sàng. Bác sĩ có thể sờ thấy các nốt u và dựa vào vị trí đặc trưng để đưa ra chẩn đoán sơ bộ. Để xác định nguyên nhân và đánh giá tình trạng rối loạn lipid máu, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm sau:

·                     Xét nghiệm máu: Đo nồng độ cholesterol toàn phần, cholesterol LDL, cholesterol HDL (cholesterol "tốt") và triglyceride.

·                     Sinh thiết da: Trong một số trường hợp không điển hình, bác sĩ có thể lấy một mẫu da nhỏ để xét nghiệm dưới kính hiển vi.

Điều trị:

Mục tiêu điều trị u vàng gân tay chân là kiểm soát tình trạng rối loạn lipid máu và loại bỏ hoặc giảm kích thước các u vàng. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

·                     Thay đổi lối sống:

o                  Chế độ ăn uống: Giảm lượng chất béo bão hòa, cholesterol và chất béo trans trong khẩu phần ăn. Tăng cường ăn rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.

o                  Tập thể dục: Duy trì hoạt động thể chất đều đặn giúp cải thiện chuyển hóa lipid.

o                  Giảm cân: Nếu thừa cân hoặc béo phì.

o                  Hạn chế rượu bia.

o                  Bỏ thuốc lá.

·                     Sử dụng thuốc: Bác sĩ có thể kê đơn các thuốc hạ lipid máu như statin, fibrate, niacin, ezetimibe...

·                     Phẫu thuật: Trong một số trường hợp, các u vàng lớn gây khó chịu hoặc ảnh hưởng đến chức năng có thể được phẫu thuật cắt bỏ.

·                     Các phương pháp khác: Laser hoặc áp lạnh cũng có thể được sử dụng để loại bỏ u vàng nhỏ.

Quan trọng:

Việc kiểm soát tốt tình trạng rối loạn lipid máu không chỉ giúp điều trị u vàng mà còn giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nguy hiểm.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025