RỐI LOẠN HÀNH VI
Rối loạn hành vi (Conduct Disorder - CD) là một rối loạn tâm lý thường xuất hiện ở trẻ em và thanh thiếu niên, đặc trưng bởi các hành vi vi phạm quyền của người khác, vi phạm các quy tắc xã hội hoặc luật pháp.
Triệu chứng chính của rối loạn hành vi
Người mắc rối loạn này có thể biểu hiện một hoặc nhiều hành vi sau:
1. Hành vi xâm hại người khác hoặc động vật
o Bắt nạt, đe dọa người khác
o Gây gổ, đánh nhau nghiêm trọng
o Sử dụng vũ khí có thể gây tổn thương (dao, gậy, súng...)
o Hành hạ động vật hoặc con người một cách tàn nhẫn
o Cưỡng bức tình dục
2. Hủy hoại tài sản
o Cố ý phóng hỏa với mục đích gây thiệt hại
o Phá hoại tài sản của người khác
3. Lừa đảo, trộm cắp
o Đột nhập vào nhà, xe, cửa hàng... để trộm cắp
o Nói dối để trục lợi hoặc thao túng người khác
o Ăn cắp đồ vật có giá trị mà không cần đối mặt với nạn nhân (ví dụ: ăn trộm trong cửa hàng)
4. Vi phạm nghiêm trọng quy tắc xã hội
o Trốn học từ trước 13 tuổi
o Bỏ nhà đi qua đêm ít nhất hai lần
o Thường xuyên vi phạm quy tắc xã hội mà không hối lỗi
Nguyên nhân gây rối loạn hành vi
Rối loạn hành vi có thể phát sinh do nhiều yếu tố, bao gồm:
· Yếu tố sinh học: Sự bất thường ở não bộ, di truyền từ gia đình, mất cân bằng hóa học trong não.
· Yếu tố môi trường: Cha mẹ bạo lực, thiếu sự giám sát, bị lạm dụng hoặc bỏ bê.
· Yếu tố tâm lý: Rối loạn cảm xúc, trầm cảm, rối loạn lo âu kèm theo.
Điều trị rối loạn hành vi
· Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT): Giúp trẻ điều chỉnh suy nghĩ và hành vi tiêu cực.
· Liệu pháp gia đình: Hỗ trợ cha mẹ trong việc quản lý hành vi của con.
· Thuốc điều trị: Nếu có rối loạn đi kèm như ADHD, trầm cảm hoặc lo âu.
· Môi trường giáo dục đặc biệt: Một số trường hợp cần được can thiệp trong môi trường kiểm soát tốt hơn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
UpToDate 2025
