GIẢM TIỂU CẦU MIỄN DỊCH

Giảm tiểu cầu miễn dịch là gì?

Giảm tiểu cầu miễn dịch là bệnh của hệ thống miễn dịch gây ra quá ít tiểu cầu. Tiểu cầu là các tế bào máu giúp máu đông lại.

Người bị giảm tiểu cầu miễn dịch có số lượng tiểu cầu thấp hơn bình thường vì hệ thống miễn dịch phá hủy tiểu cầu. Hệ thống miễn dịch là hệ thống chống nhiễm trùng của cơ thể. Giảm tiểu cầu miễn dịch có nghĩa là nguyên nhân do hệ thống miễn dịch của bạn.

Một số người bị giảm tiểu cầu miễn dịch có thể bị bầm tím hoặc bị chảy máu dễ dàng hơn so với bình thường. Nếu số lượng tiểu cầu rất thấp, chảy máu có thể nghiêm trọng.

Giảm tiểu cầu miễn dịch có thể xảy ra ở người lớn và trẻ em. Ở trẻ em, bệnh này có thể xảy ra sau một nhiễm trùng.

- Ở trẻ em, số lượng tiểu cầu có thể tự hồi phục.

- Ở người lớn có thể cần sử dụng thuốc để ngăn cản hệ thống miễn dịch không phá hủy tiểu cầu.

Các triệu chứng của giảm tiểu cầu miễn dịch là gì?

Một số người bị giảm tiểu cầu miễn dịch không có triệu chứng. Khi có triệu chứng, họ có thể bị:

- Chảy máu. Có thể chảy máu mũi, các nốt phồng chứa đầy máu trong miệng. Đôi khi có thể chảy máu nghiêm trọng, như chảy máu trong não hoặc ở các phần khác của cơ thể.

- Chảy máu dưới da. Có thể là mãng bầm tím lớn hoặc những chấm xuất huyết nhỏ.

Có xét nghiệm nào đối với giảm tiểu cầu miễn dịch hay không?

Có. Xét nghiệm đếm số lượng tiểu cầu trong máu. Thường là một phần của xét nghiệm công thức máu. Nếu số lượng tiểu cầu thấp, nguyên nhân có thể do giảm tiểu cầu miễn dịch. Nhưng không có xét nghiệm nào có thể nói chắc chắn số lượng tiểu cầu thấp do giảm tiểu cầu miễn dịch hoặc do nguyên nhân khác.

Nếu xét nghiệm công thức máu cho thấy số lượng tiểu cầu thấp, bác sĩ sẽ:

- Hỏi một số câu hỏi. Họ sẽ hỏi về các triệu chứng của bạn, các thuốc bạn đang sử dụng. Họ cũng sẽ hỏi số lượng tiểu cầu của bạn trước đây có bình thường hay không, có thân nhân nào của bạn cũng có số lượng tiểu cầu thấp không.

- Khám và làm các xét nghiệm máu khác. Giúp tìm ra bệnh làm số lượng tiểu cầu thấp.

Ở trẻ em, giảm tiểu cầu miễn dịch là nguyên nhân phổ biến của số lượng tiểu cầu thấp. Trẻ có thể tự hồi phục số lượng tiểu cầu.

Ở người lớn, có thể làm các xét nghiệm đối với các nguyên nhân khác của số lượng tiểu cầu thấp. Nếu không tìm thấy nguyên nhân của số lượng tiểu cầu thấp, chẩn đoán có thể là giảm tiểu cầu miễn dịch. Một số xét nghiệm khác có thể là:

- Các xét nghiệm kiểm tra nhiễm trùng (kể cả HIV), định lượng vitamin, tìm các bệnh máu khác.

- Xét nghiệm tủy xương. Có thể thực hiện ở người lớn. Tủy xương là những tế bào ở trong xương của bạn. Tủy xương tạo ra tất cả các tế bào máu, kể cả tiểu cầu. Xét nghiệm tủy xương là thủ thuật tiến hành gây tê xương hông và sử dụng một kim để lấy một mẫu nhỏ tủy xương. Sau đó khảo sát mẫu tủy xương này dưới kính hiển vi.

Giảm tiểu cầu miễn dịch được điều trị bằng cách nào?

Điều trị tùy thuộc vào tuổi của bệnh nhân, các triệu chứng, số lượng tiểu cầu thấp như thế nào.

Trẻ em bị giảm tiểu cầu miễn dịch không cần điều trị trừ khi trẻ bị chảy máu nặng hoặc có số lượng tiểu cầu rất thấp. Đối với hầu hết trẻ em, giảm tiểu cầu miễn dịch thường tự hồi phục trong vòng sáu tháng. Nhưng bác sĩ theo dõi sát trẻ bị giảm tiểu cầu miễn dịch để đảm bảo giảm tiểu cầu miễn dịch không bị nặng hơn hoặc cần phải điều trị.

Người lớn có số lượng tiểu cầu rất thấp hoặc bị chảy máu hầu như cần phải điều trị. Nếu giảm tiểu cầu miễn dịch nhẹ và không bị chảy máu, thường không cần phải điều trị. Đối với người lớn cần điều trị:

- Điều trị đầu tiên là thuốc corticoid. Thuốc corticoid ngăn chặn hệ thống miễn dịch không phả hủy tiểu cầu.

- Thuốc corticoid có một số tác dụng phụ. Bác sĩ sẽ nói cho bạn.

- Thuốc corticoid có thể cần nhiều ngày để có tác dụng. Bệnh nhân cần tăng nhanh chóng số lượng tiểu cầu, có thể được điều trị bằng chuyền tiểu cầu (tiểu cầu nhận từ người hiến máu). Hoặc bệnh nhân có thể được điều trị bằng một loại thuốc được gọi là globulin miễn dịch chuyền tĩnh mạch. Globulin miễn dịch ngăn cản cơ thể phá hủy tiểu cầu.

Nếu giảm tiểu cầu miễn dịch không cải thiện, có những cách điều trị khác. Bao gồm:

- Phẫu thuật cắt lách. Lách là một phần của hệ thống miễn dịch người. Cắt lách thường ngăn cản hệ thống miễn dịch phá hủy tiểu cầu.

- Các thuốc khác ngăn cản hệ thống miễn dịch, như rituximab. Thuốc được chuyền vào tĩnh mạch.

- Các thuốc giúp cơ thể tạo nhiều tiểu cầu. Một số thuốc dưới dạng viên uống, một số dưới dạng chích.

Nếu những điều trị này không hiệu quả, có những cách điều trị khác.

Tôi có cần phải làm gì khác hay không?

Tùy thuộc vào số lượng tiểu cầu và các triệu chứng của bạn, bạn có thể cần:

- Tránh một số môn thể thao và một số hoạt động

Nếu số lượng tiểu cầu của bạn rất thấp, điều quan trọng là hạn chế hoạt động cơ thể, không chơi một số môn thể thao, đặc biệt các thể thao tiếp xúc. Đó là vì tai nạn có thể gây chảy máu. Nếu bạn có số lượng tiểu cầu rất thấp và bạn bị tổn thương, bạn có thể bị chảy máu nghiêm trọng. Bạn có thể chơi thể thao và hoạt động thông thường lại khi số lượng tiểu cầu của bạn đạt mức an toàn.

- Tránh một số loại thuốc

Một số thuốc như aspirin, các thuốc kháng viêm không corticoid làm cho tiểu cầu không hoạt động tốt. Các thuốc này làm cho chảy máu dễ xảy ra hơn. Các thuốc chống đông cũng tăng nguy cơ bị chảy máu.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2024