VIÊM PHỔI TÁI DIỂN

Viêm phổi tái diễn là tình trạng một người mắc viêm phổi nhiều lần trong một khoảng thời gian nhất định, thường là ≥2 lần trong vòng 1 năm hoặc ≥3 lần trong đời với các đợt nhiễm khuẩn mới. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiềm ẩn ảnh hưởng đến hệ miễn dịch hoặc cấu trúc đường hô hấp.

1. Nguyên nhân gây viêm phổi tái diễn

Viêm phổi tái diễn có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm:

(1) Rối loạn miễn dịch

·                     Suy giảm miễn dịch bẩm sinh: Thiếu hụt IgA, IgG, hội chứng suy giảm miễn dịch kết hợp nặng (SCID).

·                     Suy giảm miễn dịch mắc phải: HIV/AIDS, ung thư, ghép tạng.

·                     Dùng thuốc ức chế miễn dịch, corticosteroid kéo dài.

(2) Bệnh lý phổi mạn tính

·                     Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

·                     Giãn phế quản: Tích tụ dịch nhầy tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

·                     Xơ phổi, xơ nang (Cystic fibrosis): Gây rối loạn bài tiết dịch nhầy trong phổi.

(3) Bất thường đường thở và hít sặc

·                     Dị vật đường thở (thường gặp ở trẻ em).

·                     Trào ngược dạ dày - thực quản (GERD): Hít dịch dạ dày vào phổi gây viêm nhiễm lặp đi lặp lại.

·                     Dị tật bẩm sinh ở phổi hoặc đường thở.

(4) Nhiễm trùng dai dẳng hoặc tái nhiễm

·                     Nhiễm khuẩn mạn tính: Vi khuẩn lao, nấm Aspergillus.

·                     Tái nhiễm do tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hoặc nơi có nhiều mầm bệnh.

2. Triệu chứng gợi ý viêm phổi tái diễn

·                     Ho có đờm kéo dài, đờm có thể lẫn máu.

·                     Sốt cao, ớn lạnh, đổ mồ hôi đêm.

·                     Đau ngực, khó thở, thở khò khè.

·                     Sụt cân, mệt mỏi kéo dài.

Nếu viêm phổi tái diễn kèm theo sụt cân không rõ nguyên nhân, nhiễm trùng ngoài phổi hoặc tiền sử gia đình có bệnh miễn dịch → Cần đánh giá chuyên sâu.

3. Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm sau để tìm nguyên nhân:

·                     X quang phổi, CT scan ngực: Đánh giá tổn thương phổi, giãn phế quản, khối u, dị vật.

·                     Xét nghiệm máu: Công thức máu, xét nghiệm miễn dịch (IgA, IgG), HIV, lao.

·                     Cấy đờm: Xác định vi khuẩn, nấm, lao.

·                     Nội soi phế quản: Tìm dị vật, bất thường đường thở, lấy mẫu bệnh phẩm.

·                     Đo chức năng hô hấp: Kiểm tra bệnh phổi mạn tính.

·                     pH thực quản 24 giờ: Đánh giá trào ngược dạ dày-thực quản.

4. Điều trị viêm phổi tái diễn

(1) Điều trị nguyên nhân

·                     Điều trị bệnh nền: Kiểm soát COPD, hen suyễn, trào ngược dạ dày, giãn phế quản.

·                     Điều trị nhiễm trùng: Kháng sinh theo kháng sinh đồ (nếu do vi khuẩn), thuốc kháng nấm (nếu do nấm), thuốc điều trị lao (nếu do lao).

·                     Cải thiện miễn dịch: Bổ sung IgG nếu thiếu hụt miễn dịch.

(2) Phòng ngừa tái phát

·                     Tiêm vaccine phòng phế cầu, cúm hàng năm.

·                     Tránh khói thuốc, môi trường ô nhiễm.

·                     Vệ sinh răng miệng tốt để giảm nguy cơ nhiễm trùng hô hấp.

·                     Tập vật lý trị liệu hô hấp nếu có giãn phế quản.

5. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

·                     Viêm phổi ≥2 lần/năm hoặc ≥3 lần trong đời.

·                     Sốt kéo dài, ho ra máu, khó thở nặng.

·                     Sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025