DỊ ỨNG DO THUỐC

Dị ứng do thuốc là phản ứng có hại đối với thuốc. Điều này xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng đối với thuốc như thể thuốc là kẻ xâm nhập nguy hiểm và cố gắng loại trừ thuốc ra. Phản ứng này còn được gọi là “quá mẫn đối với thuốc”.

Nhiệm vụ của hệ miễn dịch là chống nhiễm trùng. Bình thường, hệ thống này không phản ứng đối với thuốc như thể thuốc là kẻ xâm nhập, nhưng một số thuốc có thể gây ra phản ứng này đối với một số người.

Các triệu chứng của dị ứng thuốc có thể là ban đỏ da, ngứa, sưng hoặc-trong các trường hợp nặng-khó thở, hạ huyết áp có thể gây ngất.

Dị ứng thuốc không như tác dụng phụ của thuốc. Các tác dụng phụ là các tác dụng không mong muốn do thuốc gây ra. Các tác dụng phụ có thể ảnh hưởng mọi người sử dụng đủ thuốc. Trái lại, dị ứng thuốc chỉ ảnh hưởng số lượng nhỏ người dùng thuốc.

Các triệu chứng của dị ứng thuốc là gì?

Có một số loại dị ứng thuốc khác nhau. Mỗi loại dị ứng thuốc có triệu chứng khác nhau.

Một loại dị ứng nghiêm trọng được gọi là dị ứng “tức thì” vì nó bắt đầu nhanh sau khi sử dụng thuốc (thường khoảng một giờ). Thường xảy ra với những thuốc mà trước đây người dùng sử dụng mà không xảy ra vấn đề gì. Các triệu chứng có thể là:

- Mề đay, là những mảng da gờ lên thường rất ngứa.

- Da ngứa.

- Da phừng đỏ và cảm giác nóng.

- Sưng mặt, bàn tay, bàn chân hoặc họng.

- Họng bị nghẹt, giọng khàn, thở khò khè hoặc khó thở.

- Buồn nôn, nôn, đau bụng.

- Cảm giác hoa mắt.

Loại dị ứng này nghiêm trọng vì có thể nặng hơn nếu bạn tiếp tục sử dụng thuốc. Có thể chuyển sang phản ứng dị ứng toàn thân đe dọa tính mạng, được gọi là phản ứng sốc phản vệ.

Loại dị ứng thuốc khác, được gọi là dị ứng chậm, phổ biến hơn. Loại này không nghiêm trọng và thường gây ban đỏ da bắt đầu vài ngày sau khi sử dụng thuốc. Ban đỏ da thường lan rộng. Đôi khi ngứa, đôi khi không. Loại dị ứng thuốc này không tiến triển sưng, khó thở, nghẹt họng hoặc các triệu chứng khác được liệt kê ở trên. Loại dị ứng này thường không nặng hơn hoặc ảnh hưởng bất kỳ phần nào ngoài da. (Phản ứng da đối với thuốc nặng nhưng hiếm, được gọi là hội chứng Stevens Johnson, cần sử dụng thuốc ngay lập tức).

Tôi có phải đi khám bác sĩ không?

Tùy thuộc vào loại phản ứng bạn bị.

Gọi cấp cứu (115) nếu bạn bắt đầu sử dụng một loại thuốc mới và bị bất kỳ triệu chứng nào được liệt kê dưới đây:

- Thở khò khè hoặc khó thở.

- Bóp nghẹt ngực hoặc đau ngực.

- Ngất hoặc cảm giác như bạn có thể ngất.

- Sưng mặt, môi, lưỡi hoặc họng.

Hãy gọi bác sĩ nếu bạn bắt đầu sử dụng một loại thuốc mới và bị bất kỳ triệu chứng nào được liệt kê dưới đây:

- Nổi mề đay.

- Cảm giác như bạn bị đau.

- Đau bụng nặng hoặc nôn mửa.

- Sốt cao.

- Da bị đau.

- Da nổi bọng nước.

- Đau và rỉ dịch ở những mô ẩm, hồng ở mắt, miệng và các cơ quan khác.

Dị ứng thuốc được điều trị bằng cách nào?

Nếu bạn bị phản ứng nặng đối với thuốc bạn sẽ được điều trị tại bệnh viện. Bạn được sử dụng thuốc làm giảm phản ứng dị ứng.

Sau khi xử trí các triệu chứng của bạn, bác sĩ sẽ khai thác về loại dị ứng. Nếu có thể, bác sĩ có thể thử thay thuốc khác cho bạn sử dụng, những thuốc này ít có khả năng gây phản ứng tương tự.

Tôi có cần làm xét nghiệm?

Có thể. Nếu bác sĩ dị ứng nghi ngờ bạn bị dị ứng thuốc tức thì, họ có thể làm các xét nghiệm dị ứng. Loại xét nghiệm phổ biến nhất được gọi là xét nghiệm da. Với loại xét nghiệm này, bác sĩ đặt một giọt thuốc mà bạn có thể bị dị ứng lên da của bạn và làm lẩy nhẹ da của bạn hoặc tiêm một lượng rất nhỏ. Sau đó họ quan sát da của bạn để xem da có chuyển sang màu đỏ hoặc bị gờ lên hay không.

Nếu bạn bị phản ứng chỉ có ban đỏ (loại này không nghiêm trọng), bác sĩ dị ứng có thể đề nghị làm “xét nghiệm thử thách thuốc”. Đối với loại xét nghiệm này, bác sĩ dị ứng sẽ yêu cầu bạn sử dụng một lượng nhỏ thuốc có thể gây nổi ban trong khi quan sát bạn. Bằng cách này bác sĩ có thể phát hiện bạn có bị cùng một phản ứng hai lần hay không. Bác sĩ thường làm xét nghiệm thử thách thuốc chỉ với một số thuốc được sử dụng phổ biến và không thể dễ dàng thay thế bằng loại thuốc khác. Chẳng hạn, kháng sinh amoxicillin là kháng sinh được lựa chọn tốt nhất cho nhiều nhiễm trùng phổ biến. Vì lý do này, quan trọng là chỉ tránh sử dụng thuốc này khi bị dị ứng thật sự.

Có thể dự phòng được dị ứng thuốc?

Nếu bạn đã được biết bạn bị dị ứng thuốc, bạn có thể làm giảm nguy cơ bị dị ứng lại nếu bạn:

- Báo cho tất cả bác sĩ, y tá và bất kỳ người nào có thể kê đơn thuốc cho bạn về dị ứng của bạn. Cũng báo cho hiệu thuốc tây. Các thuốc đôi khi có nhiều hơn một thành phần và có nhiều hơn một tên vì vậy sẽ không luôn luôn rõ ràng bạn có được kê thuốc đã gây dị ứng hay không. Cũng vậy, các thuốc đôi khi có liên quan với nhau. Nếu bạn bị dị ứng với một thuốc đặc hiệu, bạn cũng có thể bị dị ứng với các thuốc khác có liên quan với thuốc đó.

- Mang vòng đeo tay cảnh báo y khoa giải thích về dị ứng thuốc của bạn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2024

Hình 1: Ban đỏ da do dị ứng thuốc.