CHOLESTEROL MÁU CAO
Cholesterol là gì?
Cholesterol là một chất có trong máu. Mọi người đều có. Cholesterol cần thiết cho sức khỏe. Vấn đề là một số người có quá nhiều cholesterol. So với người có cholesterol máu bình thường, người có cholesterol máu cao hơn có nguy cơ cao hơn bị bệnh tim, đột quỵ và các bệnh khác. Cholesterol máu của bạn càng cao, bạn càng có nguy cơ cao hơn bị các bệnh này.
Có phải có nhiều loại cholesterol khác nhau phải không?
Đúng, có nhiều loại khác nhau. Nếu bạn làm xét nghiệm cholesterol máu, bạn sẽ có các kết quả:
- Cholesterol toàn bộ.
- Cholesterol LDL. Một số người gọi loại này là cholesterol “xấu”. Đó là vì LDL cao tăng nguy cơ bạn bị bệnh tim, đột quỵ và các bệnh khác.
- Cholesterol HDL. Một số người gọi loại này là cholesterol “tốt”. Đó là vì HDL cao có khuynh hướng làm giảm nguy cơ bị bệnh tim, đột quỵ và các bệnh khác.
- Cholesterol non-HDL. Là giá trị cholesterol toàn bộ trừ đi cholesterol HDL.
- Triglyceride. Triglyceride không phải là cholesterol. Đây là loại chất béo khác. Có triglyceride cao dường như cũng tăng nguy cơ bị bệnh tim, đột quỵ.
Giá trị cholesterol của tôi có nghĩa như thế nào?
Nói chung, một người chưa bị bệnh tim nên hướng đến mục tiêu có:
- Cholesterol toàn bộ <200 mg/dl (<5,2 mmol/l).
- Cholesterol LDL <130 mg/dl (<3,36 mmol/l).
- Cholesterol HDL >60 mg/dl (>1,55 mmol/l).
- Cholesterol non-HDL <160 mg/dl (<4,16 mmol/l).
- Triglyceride <150 mg/dl (<1,7 mmol/l).
Tôi phải làm gì nếu bác sĩ nói tôi bị cholesterol máu cao?
Có cholesterol máu cao chỉ là một trong những lý do tăng nguy cơ bạn bị bệnh tim, đột quỵ. Các lý do khác tăng nguy cơ cho bạn là:
- Hút thuốc lá.
- Tăng huyết áp.
- Có ba, mẹ hoặc anh, chị, em ruột bị bệnh tim lúc còn trẻ. Trẻ, trong trường hợp này, có nghĩa là <55 tuổi đối với nam và <65 tuổi đối với nữ.
- Chế độ ăn không khỏe cho tim. Chế độ ăn “khỏe cho tim” bao gồm nhiều trái cây, rau, củ, chất xơ và các chất béo khỏe (như chất béo có trong cá, các loại hạt, một số loại dầu). Chế độ ăn khỏe cũng có nghĩa là hạn chế đường và các chất béo không khỏe.
- Tuổi già.
Nếu bạn có nguy cơ cao bị bệnh tim, đột quỵ, có cholesterol máu cao là một bệnh. Nhưng nếu bạn có nguy cơ thấp, có cholesterol máu cao không cần điều trị.
Tôi có nên sử dụng thuốc làm giảm cholesterol máu không?
Không phải mọi người có cholesterol máu cao đều cần sử dụng thuốc. Bác sĩ sẽ quyết định bạn có cần sử thuốc hay không dựa vào tuổi của bạn, tiền sử gia đình của bạn, các bệnh có liên quan. Có nhiều loại thuốc có thể được sử dụng để làm giảm cholesterol máu. Một số thuốc giúp cơ thể bạn tạo ra ít cholesterol. Một số thuốc giúp cơ thể bạn không hấp thu cholesterol từ thức ăn. Một số thuốc giúp cơ thể bạn thải trừ cholesterol nhanh hơn. Các thuốc thường được sử dụng nhất để điều trị cholesterol máu cao được gọi là các “statin”.
Bạn nên sử dụng statin, nếu bạn:
- Đã bị bệnh tim hoặc đột quỵ.
- Bị đái tháo đường.
- Bị bệnh “động mạch ngoại vi”, làm cho bạn đau khi đi bộ, bệnh xảy ra khi các động mạch ở chân của bạn bị hẹp do lắng đọng mỡ.
- Bị “phình động mạch chủ bụng”, động mạch chính ở bụng bị giãn ra.
Hầu hết những người bị một trong các bệnh ở trên nên sử dụng statin bất kể giá trị cholesterol của họ như thế nào. Nếu bác sĩ kê đơn statin, điều quan trọng là duy trì sử dụng thuốc. Thuốc có thể không làm cho bạn cảm thấy bất kỳ sự khác biệt nào. Nhưng thuốc có thể giúp dự phòng bệnh tim, đột quỵ và tử vong. Điều quan trọng tuân theo tất cả hướng dẫn sử dụng thuốc. Ví dụ, một số thuốc tác dụng tốt hơn khi bạn sử dụng vào buổi tối. Một số thuốc cần sử dụng với thức ăn. Hãy báo bác sĩ nếu thuốc gây bất kỳ tác dụng phụ nào làm bạn khó chịu. Bác sĩ có thể thay thuốc khác cho bạn.
Tôi có thể làm giảm cholesterol máu của tôi mà không sử dụng thuốc được hay không?
Có, bạn có thể làm giảm cholesterol máu của bạn bằng cách:
- Bạn có thể làm giảm LDL hay cholesterol “xấu”, bằng cách tránh sử dụng thịt đỏ, bơ, thức ăn chiên, phó mát và những thức ăn khác có nhiều chất béo bão hòa.
- Bạn có thể làm giảm triglyceride của bạn bằng cách tránh thức ăn có đường, tránh thức ăn chiên và tránh uống nhiều rượu.
- Nếu bạn thừa cân, bạn cần phải giảm cân.
- Cố gắng tập thể dục đều đặn, ngay cả tập thể dục nhẹ như đi bộ đều tốt cho sức khỏe của bạn.
Ngay cả khi những bước này ít có thay đổi cholesterol máu của bạn, chúng có thể cải thiện sức khỏe của bạn theo nhiều cách khác nhau.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
UpToDate 2024