XOẮN RUỘT
Volvulus
Xoắn ruột là tình trạng một đoạn ruột bị xoắn quanh trục của chính nó, gây ra tắc nghẽn lòng ruột và có thể làm giảm hoặc ngừng hoàn toàn tuần hoàn máu đến đoạn ruột đó. Đây là một cấp cứu ngoại khoa cần được chẩn đoán và xử trí kịp thời để tránh hoại tử ruột.
Phân loại theo vị trí:
1. Xoắn ruột non (midgut volvulus):
o Thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt trong dị tật quay ruột bất thường (malrotation).
o Rất nguy hiểm, diễn tiến nhanh → hoại tử ruột.
2. Xoắn đại tràng (colon volvulus):
o Thường gặp hơn ở người lớn tuổi, đặc biệt là:
§ Xoắn đại tràng sigma (sigmoid volvulus) – phổ biến nhất.
§ Xoắn manh tràng (cecal volvulus).
§ Hiếm hơn: xoắn đại tràng ngang.
Triệu chứng lâm sàng:
· Đau bụng dữ dội, khởi phát đột ngột.
· Nôn ói (có thể ra dịch mật nếu tắc ruột cao).
· Trướng bụng, không trung tiện, bí đại tiện.
· Dấu hiệu nhiễm trùng/nhiễm độc nếu có hoại tử: sốt, mạch nhanh, tụt huyết áp.
Chẩn đoán:
· X quang bụng không chuẩn bị:
o Xoắn sigma: hình ảnh “hạt cà phê (coffee bean sign)”.
o Xoắn manh tràng: bóng hơi lớn lệch phải, thường bị đẩy lên cao.
· CT scan bụng: phát hiện dấu hiệu “whirl sign” (dấu xoắn mạch máu treo).
· Thụt baryte hoặc nội soi đại tràng (trong trường hợp nghi ngờ xoắn sigma, chưa có hoại tử).
Điều trị:
1. Hồi sức ban đầu: truyền dịch, kháng sinh, đặt ống thông dạ dày.
2. Phẫu thuật:
o Gỡ xoắn ruột.
o Cắt đoạn ruột nếu hoại tử.
o Cố định ruột (pexy) hoặc làm hậu môn tạm (nếu cần).
3. Nội soi tháo xoắn: có thể thử trong xoắn sigma không biến chứng → sau đó vẫn cần mổ để tránh tái phát.
Chú ý đặc biệt ở trẻ sơ sinh:
· Xoắn ruột do malrotation thường xuất hiện trong tuần đầu sau sinh → cấp cứu ngoại khoa.
· Triệu chứng: nôn ra mật, bụng mềm, ít trướng → dễ bỏ sót.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
UpToDate 2025
