VAN ĐỘNG MẠCH CHỦ HAI MẢNH

Van động mạch chủ hai mảnh (Bicuspid Aortic Valve – BAV) là một dị tật bẩm sinh ở van động mạch chủ, khi van chỉ có hai mảnh (lá van) thay vì ba lá như bình thường. Đây là dạng dị tật van tim bẩm sinh thường gặp nhất, với tỷ lệ khoảng 1-2% dân số.

Cấu tạo và cơ chế hoạt động bình thường

·                     Van động mạch chủ nằm giữa tâm thất trái và động mạch chủ, có chức năng ngăn máu chảy ngược vào tim khi tâm trương.

·                     Ở người bình thường, van có ba lá van (van ba mảnh), giúp đóng mở linh hoạt.

·                     Trong trường hợp van hai mảnh, hai lá van dính với nhau, làm thay đổi chức năng hoạt động của van.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

·                     Van hai mảnh là một bất thường bẩm sinh, xảy ra trong quá trình phát triển phôi thai.

·                     Một số trường hợp liên quan đến yếu tố di truyền, đặc biệt nếu gia đình có người mắc bệnh lý về tim hoặc van tim.

Biểu hiện và biến chứng

Van động mạch chủ hai mảnh có thể không gây triệu chứng ở giai đoạn đầu, nhưng theo thời gian, những bất thường này có thể dẫn đến:

1. Hẹp van động mạch chủ:

·                     Lá van dày, cứng hoặc vôi hóa, gây khó khăn cho dòng máu chảy qua.

·                     Triệu chứng: Khó thở, đau ngực, ngất xỉu khi gắng sức.

2. Hở van động mạch chủ:

·                     Van không đóng kín, làm máu chảy ngược về tâm thất trái.

·                     Triệu chứng: Mệt mỏi, khó thở, đánh trống ngực.

3. Phình hoặc bóc tách động mạch chủ:

·                     Van hai mảnh thường đi kèm với bất thường ở thành động mạch chủ, làm tăng nguy cơ phình hoặc bóc tách.

·                     Đây là biến chứng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng.

4. Viêm nội tâm mạc nhiễm trùng:

·                     Van bất thường dễ bị nhiễm trùng.

Chẩn đoán

1.                 Siêu âm tim:

o                  Phương pháp chính để phát hiện cấu trúc van hai mảnh và đánh giá chức năng.

2.                 Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc CT tim:

o                  Đánh giá chi tiết hơn về động mạch chủ và van.

3.                 Điện tâm đồ (ECG):

o                  Kiểm tra phì đại hoặc rối loạn nhịp tim.

4.                 Tiền sử gia đình:

o                  Nếu có người thân mắc bệnh van hai mảnh, bác sĩ thường khuyến cáo kiểm tra cho các thành viên khác.

Điều trị

1. Theo dõi định kỳ:

·                     Ở những trường hợp không có triệu chứng hoặc biến chứng, bệnh nhân cần siêu âm tim định kỳ để kiểm soát.

2. Điều trị nội khoa:

·                     Điều trị triệu chứng như hạ huyết áp hoặc suy tim nếu có.

·                     Thuốc ức chế men chuyển (ACE inhibitors) hoặc chẹn beta để giảm tải cho tim.

3. Can thiệp hoặc phẫu thuật:

·                     Thay van động mạch chủ: Khi van bị hẹp hoặc hở nghiêm trọng.

·                     Phẫu thuật động mạch chủ: Nếu phình động mạch chủ lớn.

·                     TAVI (Transcatheter Aortic Valve Implantation): Phương pháp thay van qua đường ống thông, phù hợp cho một số bệnh nhân không đủ điều kiện phẫu thuật.

Lời khuyên cho bệnh nhân

1.                 Sinh hoạt lành mạnh:

o                  Duy trì lối sống cân đối, tránh gắng sức quá mức.

o                  Theo dõi huyết áp chặt chẽ.

2.                 Theo dõi thường xuyên:

o                  Thăm khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ.

3.                 Phòng ngừa viêm nội tâm mạc:

o                  Vệ sinh răng miệng tốt, thông báo với bác sĩ nha khoa trước khi thực hiện thủ thuật.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025