U CƠ ỨC ĐÒN CHŨM

U cơ ức đòn chũm là tình trạng xuất hiện một khối u lành tính trong cơ ức đòn chũm (sternocleidomastoid muscle – SCM) ở trẻ sơ sinh. Đây là nguyên nhân phổ biến gây tật vẹo cổ bẩm sinh (cong cổ sang một bên) ở trẻ nhỏ.

Nguyên nhân gây u cơ ức đòn chũm

Mặc dù nguyên nhân chính xác chưa được xác định rõ, nhưng có một số giả thuyết bao gồm:

1.                 Tổn thương cơ trong quá trình sinh

o                  Do sinh khó, đặc biệt trong các ca sinh ngôi mông hoặc dùng forceps/hút chân không.

o                  Gây thiếu máu cục bộ trong cơ SCM, dẫn đến xơ hóa và hình thành khối u.

2.                 Tư thế thai nhi trong bụng mẹ

o                  Khi thai nhi nằm ở tư thế không thuận lợi, áp lực lên cơ ức đòn chũm có thể dẫn đến tổn thương cơ.

3.                 Giảm lưu lượng máu đến cơ SCM

o                  Khiến mô cơ bị hoại tử cục bộ và hình thành sẹo xơ.

Triệu chứng của u cơ ức đòn chũm

·                     Xuất hiện khối u nhỏ, chắc, không đau ở cơ ức đòn chũm, thường thấy ở một bên cổ.

·                     Trẻ có tật vẹo cổ, nghiêng đầu về một bên và mặt quay về bên đối diện.

·                     Hạn chế cử động cổ do co rút cơ.

·                     Thường xuất hiện trong tuần 2-4 sau sinh và có thể to lên trong vài tuần đầu.

Chẩn đoán u cơ ức đòn chũm

Khám lâm sàng: Bác sĩ sờ thấy khối u cứng dọc theo cơ SCM.

Siêu âm cổ: Giúp xác định kích thước và tính chất khối u.

Chụp X quang hoặc MRI (nếu cần): Để loại trừ các nguyên nhân khác gây vẹo cổ (ví dụ: bất thường cột sống cổ).

Điều trị u cơ ức đòn chũm

Hầu hết các trường hợp tự khỏi trong vòng 6-12 tháng nếu được can thiệp sớm.

1. Điều trị bảo tồn (90-95% trường hợp)

Vật lý trị liệu:

·                     Xoa bóp, kéo giãn cơ SCM để giúp thư giãn và kéo dài cơ.

·                     Bài tập vận động cổ để giúp trẻ quay đầu về cả hai bên.

·                     Tư thế đúng khi bế và đặt trẻ ngủ để kích thích trẻ xoay đầu về phía bị ảnh hưởng.

Theo dõi định kỳ:

·                     Đánh giá tiến triển mỗi 2-4 tuần.

2. Phẫu thuật (nếu cần)

·                     Nếu sau 1 năm tập vật lý trị liệu mà không cải thiện, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật cắt xơ cơ SCM.

·                     Thường áp dụng cho các trường hợp co rút nặng, gây biến dạng cột sống cổ.

Tiên lượng và biến chứng

·                     Tiên lượng tốt nếu điều trị sớm, hầu hết trẻ sẽ phục hồi hoàn toàn mà không để lại di chứng.

·                     Nếu không được điều trị, có thể dẫn đến vẹo cổ mạn tính, bất đối xứng khuôn mặt hoặc biến dạng cột sống cổ.

Phòng ngừa & chăm sóc tại nhà

Thay đổi tư thế ngủ của bé để giảm áp lực lên cơ bị co rút.

Thường xuyên chơi và kích thích trẻ quay đầu về phía bị hạn chế.

Massage nhẹ vùng cổ theo hướng dẫn của bác sĩ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025