VIÊM RUỘT HOẠI TỬ LIÊN QUAN TRUYỀN MÁU

Transfusion associated necrotizing enterocolitis-TANEC

Viêm ruột hoại tử liên quan truyền máu là một biến thể của viêm ruột hoại tử (NEC) ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non, xảy ra sau khi truyền máu hồng cầu lắng (PRBCs).

TANEC là gì?

·                     TANEC là biến chứng tiêu hóa nặng, xuất hiện trong vòng 48 giờ sau truyền máu, thường gặp ở trẻ sinh cực non, nhẹ cân, đang nằm hồi sức sơ sinh (NICU).

·                     Đây là một dạng NEC khởi phát muộn, có liên quan rõ rệt đến việc truyền máu hơn là các yếu tố truyền thống.

Cơ chế bệnh sinh (giả thuyết)

Chưa rõ hoàn toàn, nhưng có một số giả thuyết:

1.                 Giảm tưới máu ruột trong lúc truyền máu → thiếu oxy cục bộ niêm mạc ruột.

2.                 Tổn thương hàng rào ruột non + thay đổi vi sinh vật ruột.

3.                 Rối loạn đáp ứng miễn dịch ở trẻ sinh non.

4.                 Hồng cầu bảo quản lâu có thể giải phóng chất trung gian viêm, làm tổn thương ruột.

Yếu tố nguy cơ

·                     Trẻ sinh rất non (<28 tuần), cực nhẹ cân (<1000 g).

·                     NEC khởi phát sau 10 ngày tuổi.

·                     Truyền hồng cầu lắng bảo quản lâu.

·                     Không cho bú tạm ngưng trong lúc truyền máu.

Triệu chứng lâm sàng

·                     Xuất hiện trong vòng 6–48 giờ sau truyền máu.

·                     Bụng chướng, tiêu máu, giảm hoạt động, ngưng thở, hạ thân nhiệt.

·                     Có thể tiến triển rất nhanh → thủng ruột, nhiễm trùng huyết, tử vong.

Chẩn đoán hình ảnh

·                     X quang bụng: hơi trong thành ruột (pneumatosis intestinalis), hơi trong hệ cửa, có thể thấy thủng ruột.

Phòng ngừa

·                     Tạm ngưng cho bú (hold feeds) trong vòng 1–2 giờ trước, trong và sau truyền máu → được gọi là chính sách “NPO during transfusion”.

·                     Ưu tiên truyền hồng cầu bảo quản ngắn ngày.

·                     Giám sát chặt trẻ trong và sau truyền.

Điều trị (giống NEC thông thường)

·                     Ngưng cho bú.

·                     Kháng sinh phổ rộng.

·                     Hồi sức dịch, thở máy nếu cần.

·                     Phẫu thuật nếu có thủng ruột hoặc không đáp ứng điều trị nội khoa.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025