LUPUS BAN ĐỎ DẠNG ĐĨA
Lupus ban đỏ dạng đĩa (Discoid Lupus Erythematosus - DLE) là một dạng của bệnh lupus ban đỏ hệ thống, nhưng chủ yếu ảnh hưởng đến da. Đây là một bệnh tự miễn mãn tính, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào và mô của cơ thể, đặc biệt là da.
Triệu chứng
Lupus ban đỏ dạng đĩa thường biểu hiện qua các tổn thương da đặc trưng:
1. Vùng da bị ảnh hưởng:
o Thường xuất hiện ở mặt, da đầu, tai và cổ.
o Đôi khi xuất hiện ở cánh tay hoặc các vùng da khác tiếp xúc với ánh nắng.
2. Đặc điểm tổn thương:
o Các mảng đỏ hoặc hồng, có ranh giới rõ rệt, thường hình tròn hoặc dạng đĩa.
o Trung tâm của mảng có thể teo lại, nhẵn bóng hoặc sần sùi.
o Có thể có vảy trắng dính chặt, nếu bóc sẽ thấy các điểm chấm máu.
o Vùng da sau khi tổn thương lành có thể để lại sẹo vĩnh viễn hoặc thay đổi sắc tố (tăng hoặc giảm sắc tố).
o Khi tổn thương xuất hiện ở da đầu, có thể gây rụng tóc không phục hồi.
Nguyên nhân
• Là một bệnh tự miễn, nguyên nhân chính xác chưa rõ, nhưng có sự tham gia của yếu tố di truyền và môi trường.
• Yếu tố kích hoạt:
o Tia UV từ ánh nắng mặt trời.
o Stress tâm lý.
o Một số loại thuốc hoặc hóa chất.
o Nhiễm trùng.
Chẩn đoán
1. Lâm sàng: Dựa vào hình thái và vị trí tổn thương.
2. Sinh thiết da: Xác định các đặc điểm viêm đặc hiệu của lupus dưới kính hiển vi.
3. Xét nghiệm máu:
o ANA (kháng thể kháng nhân): Có thể dương tính ở một số trường hợp.
o Xét nghiệm khác để loại trừ lupus ban đỏ hệ thống nếu nghi ngờ.
Điều trị
Mục tiêu điều trị là kiểm soát triệu chứng, giảm viêm và ngăn ngừa tổn thương thêm.
1. Điều trị tại chỗ:
o Corticosteroid dạng bôi: Giảm viêm và tổn thương.
o Thuốc ức chế miễn dịch dạng bôi: Như tacrolimus hoặc pimecrolimus.
2. Điều trị toàn thân:
o Thuốc kháng sốt rét: Hydroxychloroquine hoặc chloroquine (thường hiệu quả trong kiểm soát tổn thương da).
o Corticosteroid uống: Sử dụng trong trường hợp nặng.
o Thuốc ức chế miễn dịch: Như methotrexate, azathioprine, hoặc mycophenolate mofetil.
3. Liệu pháp bổ sung:
o Liệu pháp ánh sáng: Có thể giúp trong một số trường hợp, nhưng cần thận trọng để tránh làm bệnh nặng thêm do tia UV.
4. Biện pháp hỗ trợ:
o Tránh tiếp xúc với ánh nắng, sử dụng kem chống nắng với SPF cao.
o Đội mũ rộng vành, mặc quần áo bảo vệ khi ra ngoài trời.
o Tránh căng thẳng, duy trì lối sống lành mạnh.
Biến chứng
• Nếu không được điều trị, tổn thương da có thể để lại sẹo hoặc thay đổi sắc tố vĩnh viễn.
• Một số trường hợp DLE có thể tiến triển thành lupus ban đỏ hệ thống (SLE).
TÀI LIỆU THAM KHẢO
UpToDate 2025
