THỦ THUẬT EPLEY
Thủ thuật Epley là một kỹ thuật dùng để điều trị chóng mặt kịch phát lành tính do tư thế (BPPV - Benign Paroxysmal Positional Vertigo), đặc biệt là do sỏi tai (otoconia) ở ống bán khuyên sau.
Cơ chế
BPPV xảy ra khi các mảnh sỏi tai nhỏ bị lạc chỗ vào ống bán khuyên, gây kích thích bất thường lên hệ thống tiền đình khi đầu di chuyển. Thủ thuật Epley giúp di chuyển các mảnh sỏi này ra khỏi ống bán khuyên vào soan nang (utricle), nơi chúng không gây ra triệu chứng.
Cách thực hiện thủ thuật Epley
Lưu ý: Hướng dẫn này áp dụng cho BPPV ống bán khuyên sau bên phải. Nếu bệnh nhân bị BPPV bên trái, cần đổi hướng ngược lại.
1. Bệnh nhân ngồi thẳng trên giường, đầu quay 45° về bên bị ảnh hưởng (bên phải).
2️. Nằm ngửa nhanh, đầu vẫn giữ 45° và ngả đầu ra sau 30° (nằm ở rìa giường hoặc có gối kê dưới vai). Giữ tư thế này khoảng 30-60 giây.
3. Xoay đầu 90° sang bên đối diện (từ phải sang trái), giữ 30-60 giây.
4. Tiếp tục xoay đầu thêm 90° cùng với toàn bộ thân mình, để người nghiêng sang trái (nhìn xuống sàn). Giữ 30-60 giây.
5. Ngồi dậy từ từ về tư thế ban đầu.
Tổng thời gian mỗi lần làm khoảng 2-3 phút.
Lặp lại 2-3 lần/ngày cho đến khi hết chóng mặt (thường 1-2 ngày).
Sau khi thực hiện, tránh ngửa đầu hoặc xoay đầu đột ngột trong vài giờ để sỏi không rơi lại vào ống bán khuyên.
Chỉ định và chống chỉ định
Chỉ định:
· Bệnh nhân BPPV đã được chẩn đoán qua nghiệm pháp Dix-Hallpike.
· Không có chống chỉ định với thay đổi tư thế đột ngột.
Chống chỉ định:
· Rối loạn thần kinh trung ương (đột quỵ, u não).
· Bệnh lý cột sống cổ nặng (hẹp ống sống, thoái hóa nặng).
· Bệnh tim mạch không ổn định (huyết áp thấp tư thế, rối loạn nhịp).
Lưu ý:
· Nếu bệnh nhân vẫn còn chóng mặt kéo dài hoặc có triệu chứng bất thường (yếu liệt, rối loạn thị giác, đau đầu dữ dội), cần đánh giá lại để loại trừ nguyên nhân trung ương.
· Các thủ thuật thay thế khác gồm Semont, Brandt-Daroff hoặc thủ thuật Gufoni nếu Epley không hiệu quả.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
UpToDate 2025
