DỊ ỨNG ĐẬU PHỤNG

Dị ứng đậu phụng là gì?

Dị ứng đậu phụng khi hệ thống miễn dịch của một người phản ứng như thể đậu phụng có hại đối với cơ thể. Thông thường, phản ứng dị ứng xảy ra khi ăn đậu phụng hoặc thức ăn có chứa đậu phụng. Ít gặp hơn, người bị dị ứng hít những bụi nhỏ, như từ gói đậu phụng. Sờ đậu phụng cũng có thể gây phản ứng da.

Các triệu chứng của phản ứng dị ứng là gì?

Các triệu chứng phổ biến là:

- Mề đay, những chỗ da gờ lên hoặc sưng bị ngứa.

- Sưng mặt, mí mắt, tai, miệng, bàn tay, hoặc bàn chân.

- Sưng lưỡi.

- Khó thở, thở khò khè hoặc ho.

- Buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy.

- Chóng mặt hoặc bất tỉnh.

- Tử vong (mặc dù rất hiếm).

Các triệu chứng ở trên thường nhanh từ vài phút đến vài giờ sau khi ăn đậu phụng. Phản ứng dị ứng nặng cũng được gọi là “sốc phản vệ”. Khi bị sốc phản vệ, có thể bị rất nặng, rất nhanh.

Mặc dù ít phổ biến, dị ứng đậu phụng cũng đôi khi khởi phát các triệu chứng khác. Khi điều này xảy ra, thường từ vài giờ đến vài ngày sau khi ăn đậu phụng. Các triệu chứng này là:

- Eczema-Đây là bệnh của da làm cho da bị ngứa và nổi sẩn.

- Viêm thực quản tăng tế bào ưa eosin-Đây là bệnh làm cho khó nuốt thức ăn hoặc gây ợ nóng.

Có xét nghiệm nào cho dị ứng đậu phụng hay không?

Có. Bác sĩ sẽ hỏi về thức ăn mà bạn ăn và các triệu chứng của bạn. Họ cũng làm xét nghiệm để kiểm tra có dị ứng đậu phụng hay không. Các xét nghiệm có thể là:

- Xét nghiệm da. Xét nghiệm này lẩy da của bạn bằng một dụng cụ có chứa một lượng nhỏ đậu phụng. Xét nghiệm này dương tính nếu da của bạn bị sưng ngứa, giống như bị muỗi đốt, tại nơi da của bạn được lẩy.

- Các xét nghiệm máu. Những xét nghiệm này kiểm tra nồng độ của “các kháng thể IgE” trong máu của bạn. Các kháng thể này là một loại protein. Cơ thể tạo ra các kháng thể IgE khi cơ thể bị phản ứng dị ứng với một loại nào đó.

Một xét nghiệm máu tìm IgE đối với nguyên hạt đậu phụng. Xét nghiệm khác, được gọi là “xét nghiệm từng phần” tìm IgE đối với nhiều loại protein khác nhau được tìm thấy trong đậu phụng. Kết quả những xét nghiệm này cung cấp cho bác sĩ nhiều thông tin về dị ứng của bạn và cách tốt nhất để điều trị bệnh.

Một số người được làm một xét nghiệm được gọi là “thử thách thức ăn”. Xét nghiệm này được thực hiện bằng cách ăn từ từ từng phần đậu phụng và xem có xảy ra các triệu chứng hay không. Vì lý do an toàn, xét nghiệm này chỉ được thực hiện tại phòng khám của bác sĩ hoặc tại bệnh viện. Thông thường, thử thách thức ăn chỉ được thực hiện khi các xét nghiệm khác không rõ ràng hoặc nếu bác sĩ muốn kiểm tra dị ứng của một người đã hết hay chưa.

Có thể chữa lành dị ứng đậu phụng hay không?

Hiện nay, chưa có cách điều trị triệt để dị ứng đậu phụng. Điều trị được gọi là “liệu pháp miễn dịch bằng đường uống” có thể làm giảm nguy cơ phản ứng dị ứng nếu một người bị ảnh hưởng tình cờ với đậu phụng. Liệu pháp miễn dịch bằng đường uống là cho trẻ từng lượng nhỏ đậu phụng theo cách được kiểm soát. Điều trị này được bắt đầu tại phòng khám hoặc tại bệnh viện, nơi trẻ được theo dõi và được điều trị nếu trẻ bị phản ứng. Sau đó, trẻ tiếp tục được uống những liều hàng ngày tại nhà. Mục tiêu là tăng liều của đậu phụng rất chậm, vì vậy hệ thống miễn dịch không phản ứng với đậu phụng. Mỗi lần tăng liều được tiến hành tại phòng khám hoặc tại bệnh viện.

Loại điều trị này có thể có nguy cơ và không có khả năng làm cho dị ứng của một người hết hẳn hoàn toàn. Nhưng cách điều trị này có thể là 1 chọn lựa trong một số tình huống.

Các phản ứng dị ứng được điều trị bằng cách nào?

Các phản ứng dị ứng nặng với đậu phụng thường được điều trị bằng một thuốc được gọi là epinephrine. Epinephrine được bỏ trong một dụng cụ được gọi là “kim tự tiêm”. Dụng cụ này cho bạn một liều epinephrine. Khi bác sĩ kê đơn kim tự tiêm, bác sĩ sẽ chỉ cho bạn cách sử dụng chúng và hướng dẩn bạn khi nào sử dụng chúng. Mang theo kim tự tiêm mọi lúc. Hầu hết bác sĩ khuyên bạn mang hai kim tự tiêm để phòng bạn cần thêm liều thứ hai.

Sau khi bạn sử dụng kim tự tiêm, gọi ngay cấp cứu (115). Epinephrine không tồn tại lâu trong cơ thể và đôi khi các triệu chứng có thể xuất hiện lại khi hết thuốc trong cơ thể. Trong bệnh viện, bác sĩ có thể theo dõi bạn và sử dụng nhiều thuốc hơn nếu cần.

Nếu bạn nghĩ một ai đó bị phản ứng dị ứng nặng và bạn không có kim tự tiêm epinephrine, hãy gọi cấp cứu ngay.

Tôi có thể dự phòng phản ứng dị ứng bằng cách nào?

Cách duy nhất để dự phòng phản ứng dị ứng là tránh hoàn toàn ăn đậu phụng hoặc thứ ăn có đậu phụng. Để biết một thức ăn có đậu phụng hay không, bạn cần đọc nhãn thành phần. Một số thức ăn có nhãn cảnh báo về dị ứng thức ăn, như là “có thể có đậu phụng”. Nếu bạn ăn ở nhà hàng, tiệm bánh, tiệm kem, phải nói người phục vụ về dị ứng đậu phụng của bạn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2024

Hình 1: mề đay là những mãng da đỏ, gờ lên thường rất ngứa. Thường xuất hiện và mất trong vài giờ, nhưng có thể xuất hiện lại ở 1 số người.

Hình 2: Phù mạch ở môi (A) và ở 1 bên lưỡi (B).

Hình 3: Cách sử dụng kim tự tiêm epinephrine. Khi sử dụng kim tự tiêm, cầm trong nắm tay của bạn, các ngón tay của bạn tránh xa các đầu của bơm tiêm. Ấn mạnh vào phía ngoài đùi và giữ trong vài giây. (Kiểm tra hướng dẩn sử dụng để biết thời gian giữ). Tốt nhất ngồi xuống và nếu bạn cảm thấy chóng mặt, hãy nằm xuống. Nếu bạn ngất, người khác sẽ đặt bạn nằm xuống và nâng cao chân của bạn để giúp máu chảy về tim và não.