HỘI CHỨNG ĐẦU PHẲNG

Hội chứng đầu phẳng (hay còn gọi là tật đầu bẹt, hội chứng đầu lệch, tên khoa học: Plagiocephaly hoặc Brachycephaly) là một tình trạng phổ biến ở trẻ sơ sinh, trong đó phần đầu của trẻ bị bẹt ở một bên hoặc phía sau do áp lực kéo dài lên hộp sọ. Hộp sọ của trẻ sơ sinh còn mềm, nên dễ bị ảnh hưởng bởi tư thế nằm hoặc áp lực từ bên ngoài.

Phân loại hội chứng đầu phẳng

1.                 Plagiocephaly (đầu bẹt một bên):

o                  Hình dạng đầu bị méo hoặc dẹt về một bên, thường do tư thế ngủ nghiêng đầu sang một phía quá nhiều.

2.                 Brachycephaly (đầu bẹt phía sau):

o                  Phần sau đầu bị dẹt, khiến đầu có dạng rộng hơn bình thường.

3.                 Scaphocephaly (đầu dài và hẹp):

o                  Hiếm gặp hơn, thường do trẻ nằm nghiêng quá lâu.

Nguyên nhân

·                     Tư thế nằm ngửa quá lâu: Khi trẻ ngủ hoặc nằm lâu trong một tư thế cố định, đặc biệt là nằm ngửa nhiều, có thể gây áp lực lên một vùng của hộp sọ.

·                     Tật vẹo cổ bẩm sinh (Torticollis): Là tình trạng cơ cổ bị căng hoặc ngắn một bên, khiến trẻ có xu hướng nghiêng đầu về một phía.

·                     Không đủ thời gian nằm sấp (Tummy time): Trẻ không có thời gian nằm sấp để phát triển cơ cổ và giảm áp lực lên hộp sọ.

·                     Sinh non: Trẻ sinh non có hộp sọ mềm hơn và thường phải nằm nhiều trong lồng ấp, làm tăng nguy cơ bị đầu bẹt.

·                     Đa thai hoặc không gian tử cung chật: Thai nhi có thể bị chèn ép trong bụng mẹ nếu có không gian hạn chế.

Triệu chứng

·                     Phần đầu bị bẹt hoặc méo rõ ràng khi nhìn từ trên xuống.

·                     Mắt hoặc tai có thể hơi mất cân đối do sự thay đổi hình dạng hộp sọ.

·                     Ở một số trường hợp nặng, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của sọ và khuôn mặt.

Cách điều trị và phòng ngừa

1. Thay đổi tư thế ngủ

·                     Thay đổi tư thế đầu khi ngủ: Khi trẻ ngủ, nên thay đổi hướng quay đầu để giảm áp lực lên một vùng cố định.

·                     Bế trẻ nhiều hơn: Hạn chế để trẻ nằm ngửa quá lâu bằng cách bế hoặc cho trẻ nằm sấp khi tỉnh táo.

·                     Sử dụng nệm hoặc gối chuyên dụng (theo hướng dẫn của bác sĩ) để hỗ trợ điều chỉnh áp lực lên đầu.

2. Tummy Time (Nằm sấp khi tỉnh táo)

·                     Để trẻ nằm sấp trên bụng trong khoảng 15-30 phút mỗi ngày (chia nhỏ thời gian) giúp rèn luyện cơ cổ, giảm áp lực lên đầu.

3. Vật lý trị liệu

·                     Nếu trẻ bị tật vẹo cổ bẩm sinh, bác sĩ có thể hướng dẫn bài tập kéo giãn cơ cổ để cải thiện tình trạng.

4. Mũ chỉnh hình (Helmet Therapy)

·                     Dành cho những trường hợp nặng, khi trẻ trên 6 tháng tuổi mà tình trạng đầu bẹt vẫn nghiêm trọng. Mũ chỉnh hình giúp điều chỉnh lại hình dạng hộp sọ khi não bộ tiếp tục phát triển.

Tiên lượng

·                     Phần lớn trẻ bị hội chứng đầu phẳng có thể hồi phục dần khi biết lật, bò và đi, vì lúc này áp lực lên hộp sọ giảm.

·                     Với các biện pháp can thiệp sớm, hình dạng đầu của trẻ có thể trở về bình thường mà không cần phẫu thuật.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025