TEST ELASTASE TỤY
"Test elastase tụy" (hay còn gọi đầy đủ là xét nghiệm elastase-1 trong phân) là một xét nghiệm dùng để đánh giá chức năng ngoại tiết của tuyến tụy. Đây là một phương pháp không xâm lấn, tiện lợi và rất được sử dụng trong chẩn đoán suy tụy ngoại tiết.
Elastase tụy là gì?
· Elastase-1 là một enzyme do tế bào acinar của tụy tiết ra, tham gia vào việc phân giải protein.
· Khi elastase được tiết vào ruột, nó không bị phân hủy trong quá trình tiêu hóa và được bài tiết gần như nguyên vẹn ra phân → đo nồng độ elastase trong phân phản ánh trực tiếp chức năng bài tiết enzyme của tụy.
Ý nghĩa của xét nghiệm elastase tụy
· Giá trị bình thường:
o Trên 200 µg/g phân → chức năng tụy bình thường.
· Giảm nhẹ chức năng tụy:
o Từ 100–200 µg/g phân → gợi ý suy tụy ngoại tiết mức độ nhẹ-trung bình.
· Suy tụy ngoại tiết nặng:
o Dưới 100 µg/g phân → gợi ý suy tụy ngoại tiết nặng.
Khi nào cần làm test elastase tụy?
· Bệnh nhân có các triệu chứng nghi ngờ suy tụy ngoại tiết:
o Tiêu chảy mạn tính phân mỡ (phân mỡ, nhạt màu, nổi lềnh bềnh).
o Sụt cân không rõ nguyên nhân.
o Thiếu hụt vitamin tan trong dầu (A, D, E, K).
o Bệnh nhân mắc xơ nang (cystic fibrosis), viêm tụy mạn, tiểu đường typ 1 (kèm rối loạn tiêu hóa).
· Theo dõi diễn tiến của bệnh tụy mạn tính.
Ưu điểm của test elastase tụy
· Không cần nhịn ăn trước khi lấy mẫu.
· Không bị ảnh hưởng bởi việc dùng liệu pháp bổ sung enzyme tụy ngoại sinh (enzyme bổ sung không có elastase).
· Độ nhạy và độ đặc hiệu cao cho chẩn đoán suy tụy ngoại tiết từ trung bình đến nặng.
Hạn chế
· Độ nhạy thấp hơn đối với các trường hợp suy tụy ngoại tiết nhẹ.
· Kết quả có thể sai lệch nếu mẫu phân quá lỏng (tiêu chảy nặng).
Quy trình cơ bản
1. Thu thập mẫu phân sạch (không lẫn nước tiểu).
2. Gửi mẫu tới phòng xét nghiệm.
3. Thời gian có kết quả thường trong vòng 24–48 giờ.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
UpToDate 2025