BAN ĐỎ NHIỄM KHUẨN

Erythema infectiosum

Ban đỏ nhiễm khuẩn, còn gọi là bệnh má tát (slapped cheek syndrome), là một bệnh nhiễm virus cấp tính thường gặp ở trẻ em, do Parvovirus B19 gây ra. Bệnh thường lành tính nhưng có thể gây biến chứng ở một số đối tượng đặc biệt như thai phụ và người suy giảm miễn dịch.

Tác nhân

·                     Parvovirus B19 – virus DNA nhỏ, chỉ gây bệnh ở người.

·                     Lây qua:

o                  Giọt bắn hô hấp (chủ yếu).

o                  Truyền máu, từ mẹ sang con qua nhau thai.

Đối tượng mắc

·                     Chủ yếu là trẻ 5–15 tuổi.

·                     Người lớn cũng có thể mắc, thường biểu hiện khác (đau khớp).

·                     Lây lan mạnh ở môi trường đông người: nhà trẻ, trường học.

Triệu chứng lâm sàng (3 giai đoạn điển hình)

Giai đoạn 1 – tiền triệu (3–5 ngày):

·                     Sốt nhẹ, mệt mỏi, nhức đầu.

·                     Viêm long nhẹ đường hô hấp trên.

·                     Có thể không rõ ràng.

Giai đoạn 2 – ban đỏ:

·                     Ban đỏ hai má nổi bật, đỏ rực như bị “tát vào mặt”.

·                     Xuất hiện sau hết sốt 1–2 ngày.

·                     Sau 1–4 ngày → ban lacy (hình lưới) lan xuống thân mình, tay chân.

·                     Ban có thể tái phát thoáng qua sau khi tắm nước nóng, tiếp xúc ánh nắng.

Giai đoạn 3 – hồi phục:

·                     Ban mờ dần, không để lại vết thâm hay sẹo.

Biến chứng (hiếm gặp, nhưng cần lưu ý ở một số đối tượng)

Đối tượng Biến chứng

Người thiếu máu mạn Ngưng tạo hồng cầu cấp (aplastic crisis)

(vd: hồng cầu hình liềm, thalassemia)

Thai phụ (tam cá nguyệt đầu hoặc giữa) Thai nhi bị phù thai (hydrops fetalis), sẩy thai (nguy cơ ~3–10%)

Người suy giảm miễn dịch Nhiễm trùng mạn tính, giảm sản hồng cầu

Chẩn đoán

·                     Lâm sàng là chính (ban đặc trưng).

·                     Trong trường hợp cần thiết (thai phụ, aplastic crisis…):

o                  PCR Parvovirus B19 trong máu.

o                  IgM/IgG kháng Parvovirus B19.

Điều trị

·                     Không có điều trị đặc hiệu – bệnh tự giới hạn sau 1–2 tuần.

·                     Điều trị triệu chứng:

o                  Hạ sốt, nghỉ ngơi, bù nước.

·                     Không cần cách ly khi ban đã xuất hiện (lúc đó virus không còn lây mạnh).

·                     Truyền máu nếu có aplastic crisis.

·                     Immunoglobulin tĩnh mạch nếu bệnh nhân suy giảm miễn dịch nặng.

Phòng ngừa

·                     Chưa có vắc xin.

·                     Rửa tay, tránh tiếp xúc gần với người bệnh trong giai đoạn tiền triệu.

·                     Thai phụ tránh tiếp xúc gần với trẻ có triệu chứng nghi ngờ.

Tóm tắt nhanh

Tiêu chí Erythema infectiosum

Tác nhân Parvovirus B19

Đối tượng Trẻ 5–15 tuổi

Dấu hiệu chính Ban đỏ hai má + ban dạng lưới ở thân

Biến chứng Thai lưu, aplastic crisis

Điều trị Triệu chứng, theo dõi biến chứng

Lây lan Trước khi nổi ban

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025