SONG THỊ

Diplopia – Nhìn đôi

1. Định nghĩa

Song thị (Diplopia) là tình trạng bệnh nhân nhìn thấy hai hình ảnh của cùng một vật thay vì một. Hình ảnh có thể chồng lên nhau hoặc nằm cạnh nhau, tùy vào nguyên nhân gây ra.

2. Phân loại

Song thị một mắt (Monocular Diplopia)

·                     Vẫn còn khi che một bên mắt.

·                     Nguyên nhân thường liên quan đến bất thường giác mạc, thủy tinh thể hoặc tật khúc xạ.

Song thị hai mắt (Binocular Diplopia)

·                     Biến mất khi che một bên mắt.

·                     Do rối loạn chức năng vận nhãn gây mất cân bằng trục nhìn của hai mắt.

3. Nguyên nhân

Song thị một mắt

·                     Loạn thị cao.

·                     Đục thủy tinh thể.

·                     Sẹo giác mạc.

·                     Rối loạn khúc xạ (hội chứng Marfan, bất thường thủy tinh thể).

·                     Khô mắt nặng.

Song thị hai mắt (Liên quan đến tổn thương thần kinh hoặc cơ vận nhãn)

·                     Nhược cơ (Myasthenia Gravis): Song thị dao động, nặng lên khi mệt mỏi.

·                     Liệt dây thần kinh sọ:

o                  Dây III (Oculomotor nerve palsy): Sụp mi, lác ngoài, giãn đồng tử.

o                  Dây IV (Trochlear nerve palsy - liệt cơ chéo trên): Song thị theo chiều dọc, nặng hơn khi nhìn xuống (đọc sách, đi cầu thang).

o                  Dây VI (Abducens nerve palsy - liệt cơ thẳng ngoài): Lác trong, không thể đưa mắt ra ngoài.

·                     Hội chứng ổ mắt: Viêm, khối u, xuất huyết.

·                     Bệnh lý mạch máu não: Nhồi máu thân não, xuất huyết não.

·                     Tăng nhãn áp cấp.

4. Chẩn đoán

·                     Hỏi bệnh sử: Khởi phát cấp tính hay từ từ? Có kèm sụp mi, yếu cơ?

·                     Khám thị lực, khám vận nhãn.

·                     Test che mắt (Cover test): Xác định có lác hay không.

·                     Test Ice Pack (nếu nghi nhược cơ).

·                     Xét nghiệm kháng thể AChR, MuSK (trong nhược cơ).

·                     Chụp MRI/CT sọ não nếu nghi tổn thương thần kinh trung ương.

5. Điều trị

Tùy nguyên nhân:

·                     Loạn thị → Đeo kính chỉnh tật khúc xạ.

·                     Nhược cơ → Dùng pyridostigmine, corticosteroid, thuốc ức chế miễn dịch.

·                     Liệt dây thần kinh sọ → Theo dõi, điều trị nguyên nhân (đột quỵ, viêm nhiễm, u).

·                     Song thị do bệnh lý mắt → Điều trị phẫu thuật hoặc thuốc phù hợp.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025