DẬY THÌ SỚM

Dậy thì sớm là gì?

Dậy thì là thuật ngữ chỉ những sự thay đổi của cơ thể khi một trẻ em thành người trưởng thành. Dậy thì sớm khi cơ thể của trẻ bắt đầu thay đổi ở lứa tuổi sớm hơn so với bình thường.

Dậy thì thường bắt đầu ở lứa tuổi từ 9 đến 12 tuổi ở trẻ gái và lứa tuổi từ 10 đến 13 tuổi ở trẻ trai. Dậy thì sớm nếu bắt đầu trước 8 tuổi ở trẻ gái và trước 9 tuổi ở trẻ trai.

Nguyên nhân của dậy thì sớm?

Dậy thì do các hormone trong cơ thể. Bình thường những hormone này có ở não cũng như ở các buồng trứng (ở trẻ nữ) và các tinh hoàn (ở trẻ trai). Có những nguyên nhân khác nhau gây dậy thì sớm.

Đôi khi, khi dậy thì sớm, chỉ vì cơ thể trẻ có thể chỉ sẵn sàng bắt đầu sớm hơn so với các trẻ khác. Điều này có thể bình thường và không có nguyên nhân do bệnh lý.

Trái lại, khi dậy thì bắt đầu sớm, do nồng độ các hormone cao bất thường trong cơ thể. Điều này có thể có nguyên nhân do:

- Không rõ nguyên nhân. Đặc biệt ở trẻ gái.

- Bệnh trong cơ thể, như phát triển bất thường ở não, buồng trứng hoặc tinh hoàn.

- Các sản phẩm bôi ngoài da cho người lớn có một số hormone. Nếu trẻ tiếp xúc với những sản phẩm này, hormone có thể hấp thu qua da của trẻ.

Những thay đổi nào của cơ thể xảy ra khi dậy thì sớm?

Cơ thể thay đổi khi dậy thì sớm tương tự như những thay đổi khi dậy thì bình thường. Những thay đổi này chỉ xảy ra ở lứa tuổi nhỏ hơn.

Những thay đổi xảy ra khi dậy thì ở trẻ gái là:

- Ngực phát triển lớn hơn. Ở nhiều trẻ gái, đây là dấu hiệu đầu tiên của dậy thì. Nếu con của bạn bị thừa cân, ngực của trẻ có thể trông giống như đang phát triển. Vì thừa cân có thể làm cho ngực trông như lớn. Điều này khác với bắt đầu dậy thì. Bác sĩ có thể giúp bạn kết luận con của bạn có bắt đầu dậy thì hay không.

- Lông phát triển ở vùng sinh dục (lông mu), dưới nách và ở hai chân. Ở một số trẻ gái, lông mu là dấu hiệu đầu tiên của dậy thì.

- Trẻ bắt đầu có chu kỳ hàng tháng. Điều này thường xảy ra 1 đến 2 năm sau dấu hiệu đầu tiên của dậy thì.

Những thay đổi xảy ra trong khi dậy thì ở trẻ trai là:

- Các tinh hoàn lớn hơn. Đây thường là thay đổi đầu tiên xảy ra.

- Dương vật dài hơn và to hơn.

- Lông phát triển ở vùng sinh dục (lông mu), ở mặt và dưới nách.

- Giọng nói thay đổi.

- Ngực có thể lớn nhẹ. Theo thời gian thường có thể hết.

Con của tôi có cần làm các xét nghiệm không?

Có thể. Các xét nghiệm có thể làm là:

- Các xét nghiệm máu.

- Chụp x quang 1 phim xương bàn tay và cổ tay của trẻ. Phim x quang này có thể cho thấy con của bạn lớn nhanh như thế nào.

Tùy thuộc vào kết quả của những xét nghiệm này, bác sĩ có thể chỉ định chụp CT, siêu âm hoặc những chẩn đoán hình ảnh khác về não và bụng của con bạn.

Bác sĩ cũng có thể làm lại các xét nghiệm theo thời gian để theo dõi sự tăng trưởng và phát triển của con bạn.

Dậy thì sớm được điều trị bằng cách nào?

Điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân của dậy thì sớm, tuổi của con bạn và cơ thể của con bạn lớn nhanh như thế nào.

Mục đích chính của điều trị là để bảo đảm phát triển của con bạn đạt chiều cao của người trưởng thành bình thường. Khi trẻ đã đi qua dậy thì sớm hơn bình thường, trẻ thường thấp hơn so với người trưởng thành bình thường.

- Đối với một số trẻ, bác sĩ không khuyến cáo điều trị dậy thì sớm.

Trẻ có thể không cần điều trị nếu trẻ đang đi qua dậy thì chậm hoặc nếu dậy thì đã bắt đầu nhưng tự ngừng. Chẳng hạn, một số trẻ gái phát triển vú rất sớm, nhưng sau đó đi qua phần còn lại của dậy thì với thời gian bình thường.

- Đối với một số trẻ khác, bác sĩ khuyến cáo phải điều trị. Đối với nhiều trẻ, bác sĩ có thể làm ngừng dậy thì bằng cách cho sử dụng một loại thuốc. Sau một thời gian, con của bạn sẽ ngừng sử dụng thuốc. Sau đó, dậy thì bình thường có thể xảy ra. Những điều trị khác giúp điều trị các bệnh gây dậy thì sớm.

Những điều trị này có thể là:

- Sử dụng thuốc là giảm lượng hormone cao bất thường trong cơ thể.

- Phẫu thuật cắt khối u bất thường.

Tôi có thể làm gì khác để giúp con của tôi?

Bạn có thể giúp con của bạn cảm thấy tự tin về chính cơ thể của trẻ. Hãy chỉ ra sức mạnh của con của bạn thay cho tập trung vào những thay đổi của trẻ. Một số trẻ đi qua dậy thì sớm có thể cần thời gian thể thích nghi. Trẻ có thể bị trêu chọc hoặc bị đối xử khác thường vì cơ thể của trẻ khác với những trẻ khác cùng lứa tuổi.

Nếu con của bạn có vấn đề ở trường học hoặc ở nhà, hãy thảo luận với bác sĩ về cách giúp trẻ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2024