VASA PREVIA
Vasa previa là một tình trạng sản khoa hiếm nhưng cực kỳ nguy hiểm, xảy ra khi các mạch máu của thai nhi không được bảo vệ bởi dây rốn hoặc thạch Wharton chạy ngang qua lỗ cổ tử cung trong. Nếu các mạch này bị vỡ trong lúc chuyển dạ hoặc vỡ ối, thai nhi có thể mất máu rất nhanh và tử vong trong vòng vài phút nếu không can thiệp kịp thời.
Định nghĩa:
Vasa previa = các mạch máu rốn không được bảo vệ chạy ngang qua hoặc gần cổ tử cung trong → có nguy cơ bị xé rách khi ối vỡ hoặc chuyển dạ.
Phân loại:
1. Type I: Do dây rốn bám màng (velamentous cord insertion) → mạch máu chạy trần trên màng và băng qua cổ tử cung.
2. Type II: Mạch máu nối giữa hai phần của bánh nhau phụ (succenturiate lobe) → đi qua màng và băng ngang cổ tử cung.
Biến chứng:
· Vỡ mạch máu rốn khi vỡ ối hoặc chuyển dạ.
· Xuất huyết máu thai → suy thai cấp → thai tử vong rất nhanh (vì thai chỉ có khoảng 300–400 mL máu).
· Tử vong chu sinh lên đến 60% nếu không chẩn đoán trước sinh.
Chẩn đoán:
· Siêu âm với Doppler màu:
o Phát hiện mạch máu đi ngang hoặc gần cổ tử cung.
o Thường phát hiện trong quý 2 hoặc đầu quý 3.
· Khám sau sinh: có thể thấy mạch máu chạy trên màng nhau gần cổ tử cung.
Lâm sàng gợi ý:
· Ra máu âm đạo không đau ở tam cá nguyệt 3.
· Đột ngột tim thai rơi chậm sâu sau vỡ ối.
· Không thấy dấu hiệu mất máu mẹ → nghĩ đến mất máu thai.
Xử trí:
· Nếu được chẩn đoán trước sinh:
o Nhập viện khoảng 32–34 tuần để theo dõi.
o Mổ lấy thai chủ động tuần 34–36 để tránh chuyển dạ tự nhiên/vỡ ối.
· Nếu vỡ ối đột ngột và nghi vasa previa:
o Mổ lấy thai cấp cứu ngay.
o Hồi sức sơ sinh tích cực (truyền máu nếu cần).
Ghi nhớ nhanh:
"Chảy máu ối vỡ – Tim thai chậm – Mẹ không mất máu" → nghĩ ngay đến Vasa previa
TÀI LIỆU THAM KHẢO
UpToDate 2025
