TĂNG NHÃN ÁP

Tăng nhãn áp là một bệnh mắt do áp lực trong mắt (nhãn áp) tăng cao, gây tổn thương thần kinh thị giác và có thể dẫn đến mù vĩnh viễn nếu không điều trị kịp thời.

1. NGUYÊN NHÂN

·                     Thoát dịch thủy không tốt: Dịch thủy trong mắt không thoát ra ngoài bình thường, làm tăng áp lực.

·                     Di truyền: Gia đình có người mắc bệnh tăng nhãn áp.

·                     Bệnh lý khác: Đái tháo đường, cận thị nặng, viêm mắt, dùng thuốc corticoid kéo dài.

2. PHÂN LOẠI

A. Tăng nhãn áp góc mở (Glaucoma góc mở nguyên phát) – Phổ biến nhất

·                     Tiến triển chậm, không đau, không có triệu chứng rõ ràng.

·                     Thường chỉ phát hiện khi đã mất thị lực đáng kể.

B. Tăng nhãn áp góc đóng (Glaucoma góc đóng) – Cấp tính, nguy hiểm

·                     Xuất hiện đột ngột với đau mắt dữ dội, đỏ mắt, nhức đầu, nhìn mờ, buồn nôn.

·                     Cần cấp cứu ngay, nếu không có thể mù trong vòng vài giờ đến vài ngày.

C. Tăng nhãn áp bẩm sinh

·                     Xảy ra ở trẻ sơ sinh do bất thường trong cấu trúc mắt.

·                     Dấu hiệu: Chảy nước mắt nhiều, sợ ánh sáng, giác mạc to bất thường.

D. Tăng nhãn áp thứ phát

·                     Do bệnh lý khác: viêm mắt, chấn thương, xuất huyết, khối u, dùng thuốc corticoid kéo dài.

3. TRIỆU CHỨNG

Giai đoạn đầu:

·                     Không có dấu hiệu rõ ràng, mất thị lực dần dần.

Giai đoạn muộn:

·                     Nhìn mờ, mất thị lực ngoại vi (nhìn hình như qua đường hầm).

·                     Nhức mắt, đau đầu, quầng sáng quanh đèn.

·                     Ở glaucoma góc đóng: Đau mắt dữ dội, buồn nôn, đỏ mắt.

4. CHẨN ĐOÁN

Đo nhãn áp: Bình thường 10-21 mmHg, tăng nhãn áp > 21 mmHg.

Soi đáy mắt: Kiểm tra thần kinh thị giác có tổn thương không.

Chụp OCT (Optical Coherence Tomography): Đánh giá tổn thương thần kinh thị giác.

Đo thị trường: Xác định vùng mất thị lực.

5. ĐIỀU TRỊ

A. Thuốc hạ nhãn áp

Thuốc nhỏ mắt (dùng suốt đời để kiểm soát bệnh):

·                     Nhóm Prostaglandin (Latanoprost, Travoprost): Tăng thoát dịch thủy.

·                     Nhóm chẹn beta (Timolol, Betaxolol): Giảm sản xuất dịch thủy.

·                     Nhóm ức chế carbonic anhydrase (Dorzolamide, Acetazolamide): Giảm nhãn áp.

·                     Nhóm chủ vận alpha (Brimonidine): Giảm sản xuất và tăng thoát dịch thủy.

B. Laser

·                     Laser mở rộng góc thoát dịch (cho glaucoma góc mở).

·                     Laser cắt mống mắt (cho glaucoma góc đóng cấp).

C. Phẫu thuật

·                     Khi thuốc không kiểm soát được, có thể cần tạo đường dẫn lưu mới để giảm nhãn áp.

6. BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA

Kiểm tra mắt định kỳ (đặc biệt nếu trên 40 tuổi hoặc có tiền sử gia đình).
Tránh dùng corticoid kéo dài.
Bảo vệ mắt khỏi chấn thương.
Hạn chế rượu bia, caffeine (có thể làm tăng nhãn áp tạm thời).

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025