THIẾU VITAMIN K

Vitamin K deficiency

Thiếu vitamin K là tình trạng thiếu hụt một vitamin tan trong chất béo rất quan trọng trong quá trình đông máu. Khi thiếu, cơ thể không tổng hợp đủ các yếu tố đông máu phụ thuộc vitamin K → dễ dẫn đến xuất huyết.

Tóm tắt nhanh:

·                     Vitamin K giúp gan sản xuất các yếu tố đông máu: II, VII, IX, X và protein C, S.

·                     Thiếu vitamin K → rối loạn đông máu → dễ bị chảy máu tự phát hoặc kéo dài.

·                     Đặc biệt quan trọng ở trẻ sơ sinh.

Nguyên nhân thiếu vitamin K:

1. Ở trẻ sơ sinh (hay gặp nhất):

·                     Gan còn non, chưa tổng hợp đủ yếu tố đông máu.

·                     Thiếu vitamin K qua nhau thai.

·                     Không có vi khuẩn đường ruột để tổng hợp vitamin K.

·                     Không được tiêm vitamin K sau sinh.

→ Dẫn đến xuất huyết do thiếu vitamin K ở trẻ sơ sinh (VKDB):

·                     Sớm (trong 24 g): nếu mẹ dùng thuốc kháng vitamin K.

·                     Cổ điển (2–7 ngày): hay gặp nhất.

·                     Muộn (2 tuần – 6 tháng): nguy hiểm nhất, thường chảy máu nội sọ.

2. Ở người lớn:

·                     Suy dinh dưỡng, kém hấp thu mỡ (bệnh gan, bệnh ruột non, xơ gan mật…).

·                     Dùng kháng sinh phổ rộng lâu dài → diệt vi khuẩn ruột → giảm tổng hợp vitamin K.

·                     Thuốc kháng vitamin K (warfarin, dicumarol).

Triệu chứng:

·                     Chảy máu mũi, nướu răng, tiểu/máu, kinh nguyệt kéo dài, bầm da không rõ lý do.

·                     Ở trẻ sơ sinh: chảy máu rốn, tiêu hóa, não, chích ngừa rỉ máu lâu.

Cận lâm sàng:

·                     PT kéo dài, INR tăng, aPTT có thể bình thường.

·                     Fibrinogen và tiểu cầu bình thường (phân biệt với DIC).

·                     Cải thiện rõ sau khi tiêm vitamin K → giúp chẩn đoán xác định.

Điều trị:

·                     Vitamin K1 (phytonadione):

o                  Uống/tiêm bắp: trường hợp nhẹ.

o                  Tiêm tĩnh mạch chậm: nếu xuất huyết nặng (thận trọng sốc phản vệ).

·                     Nếu chảy máu nặng: truyền huyết tương tươi đông lạnh (FFP) hoặc yếu tố đông máu.

Phòng ngừa:

·                     Trẻ sơ sinh: tiêm bắp 1 mg vitamin K ngay sau sinh.

·                     Người bệnh gan, kém hấp thu mỡ: bổ sung vitamin K định kỳ nếu có chỉ định.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025