TEST HYDROGEN HƠI THỞ

Hydrogen breath test

Đánh giá kém hấp thu carbohydrate và tăng sinh vi khuẩn ruột non (SIBO)

Test Hydrogen hơi thở (HBT) là một xét nghiệm không xâm lấn để đánh giá khả năng tiêu hóa và hấp thu carbohydrate cũng như tình trạng phát triển quá mức vi khuẩn ở ruột non (SIBO - Small Intestinal Bacterial Overgrowth).

1. Nguyên lý

·                     Khi carbohydrate (đường, lactose, fructose, lactulose, glucose) không được hấp thu hoàn toàn ở ruột non, chúng sẽ xuống ruột già, nơi vi khuẩn lên men tạo ra khí hydrogen (H₂).

·                     Hydrogen này được hấp thu vào máu, đi đến phổi và thải ra qua hơi thở.

·                     Nếu hàm lượng hydrogen trong hơi thở tăng cao sau khi uống carbohydrate, chứng tỏ có:

o                  Kém hấp thu carbohydrate (VD: không dung nạp lactose, fructose)

o                  Tăng sinh vi khuẩn ruột non (SIBO) nếu hydrogen tăng sớm

2. Các loại test hydrogen hơi thở

Test không dung nạp lactose → Chẩn đoán thiếu men lactase

Test không dung nạp fructose → Đánh giá hấp thu fructose

Test SIBO (tăng sinh vi khuẩn ruột non) → Kiểm tra glucose hoặc lactulose

3. Quy trình thực hiện

1️. Nhịn ăn 8-12 giờ trước khi làm test

2️. Thổi hơi thở nền (baseline hydrogen)

3️. Uống dung dịch chứa carbohydrate (lactose, fructose, glucose, lactulose,...)

4️. Thổi vào túi đo hơi thở mỗi 15-30 phút trong 2-3 giờ

5️. Phân tích lượng hydrogen (H₂) và methane (CH₄) trong hơi thở

4. Kết quả và ý nghĩa

Loại test

Khi nào dương tính?

Ý nghĩa

Test lactose

H₂ tăng sau 60-90 phút

Không dung nạp lactose (thiếu men lactase)

Test fructose

H₂ tăng sau 60-90 phút

Không dung nạp fructose

Test SIBO (Glucose/Lactulose)

H₂ tăng trong 30-60 phút đầu

Tăng sinh vi khuẩn ruột non (SIBO)

5. Khi nào cần làm test hydrogen hơi thở?

Triệu chứng gợi ý:

·                     Đầy hơi, chướng bụng

·                     Tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài

·                     Đau bụng không rõ nguyên nhân

·                     Rối loạn tiêu hóa khi ăn đường (sữa, trái cây, đồ ngọt)

Nghi ngờ bệnh lý tiêu hóa:

·                     Không dung nạp lactose, fructose

·                     Hội chứng ruột kích thích (IBS)

·                     SIBO (tăng sinh vi khuẩn ruột non)

·                     Bệnh celiac, viêm ruột (IBD)

6. Hạn chế của Test Hydrogen hơi thở

Dương tính giả: Do ăn uống trước test, hút thuốc, thuốc kháng sinh, rối loạn tiêu hóa khác.
Âm tính giả: Một số người không tạo hydrogen mà tạo methane (CH₄) – cần đo thêm methane.

7. So sánh với các test khác

Test

Mục đích

Khi nào dùng?

Test Hydrogen hơi thở

Kiểm tra kém hấp thu carbohydrate, SIBO

Khi có triệu chứng đầy hơi, tiêu chảy, đau bụng

Test D-Xylose

Kiểm tra hấp thu ở ruột non

Khi nghi ngờ bệnh lý ruột non (bệnh celiac, Crohn)

Test Elastase tụy

Đánh giá chức năng tụy

Khi nghi ngờ viêm tụy mạn, xơ nang

Kết luận:

Test Hydrogen hơi thở là một công cụ hữu ích, không xâm lấn để chẩn đoán không dung nạp carbohydrate và SIBO.

Nếu test dương tính, bệnh nhân có thể cần thay đổi chế độ ăn hoặc điều trị bằng kháng sinh (nếu là SIBO).

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025