PHẢN ỨNG QUÁ MẪN THUỐC

Phản ứng quá mẫn thuốc là một phản ứng bất thường của cơ thể đối với một loại thuốc nào đó. Thay vì mang lại lợi ích điều trị, thuốc lại gây ra các triệu chứng không mong muốn, thậm chí đe dọa tính mạng.

Nguyên nhân

·                     Hệ miễn dịch nhầm lẫn: Hệ miễn dịch của cơ thể nhận diện thuốc như một chất gây hại và sản sinh ra kháng thể để chống lại nó.

·                     Dị ứng thuốc: Đây là một dạng phản ứng quá mẫn, thường xảy ra ở những người có tiền sử dị ứng.

·                     Các yếu tố khác: Liều lượng thuốc quá cao, sử dụng thuốc kéo dài, tương tác thuốc, tình trạng sức khỏe cơ bản.

Các loại phản ứng quá mẫn

·                     Phản ứng quá mẫn loại I: Phản ứng nhanh, xảy ra ngay lập tức hoặc trong vòng vài phút sau khi tiếp xúc với thuốc. Triệu chứng thường gặp: nổi mề đay, phù mạch, khó thở, sốc phản vệ.

·                     Phản ứng quá mẫn loại II: Phản ứng chậm hơn, thường xảy ra vài giờ đến vài ngày sau khi dùng thuốc. Gây ra các bệnh lý tự miễn như thiếu máu tan máu tự miễn, giảm tiểu cầu tự miễn.

·                     Phản ứng quá mẫn loại III: Phức hợp miễn dịch gây tổn thương các mô và cơ quan. Thường gặp ở bệnh huyết thanh.

·                     Phản ứng quá mẫn loại IV: Phản ứng chậm nhất, liên quan đến tế bào T. Gây ra viêm da tiếp xúc, viêm gan do thuốc.

Triệu chứng

Các triệu chứng của phản ứng quá mẫn rất đa dạng, tùy thuộc vào loại phản ứng và cơ quan bị ảnh hưởng. Một số triệu chứng thường gặp:

·                     Da: Nổi mề đay, ngứa, phát ban, phù mạch.

·                     Hô hấp: Khó thở, hen suyễn, phù nề thanh quản.

·                     Tim mạch: Tim đập nhanh, huyết áp thấp, sốc.

·                     Tiêu hóa: Buồn nôn, ói mửa, tiêu chảy.

·                     Thần kinh: Đau đầu, chóng mặt, lú lẫn.

Chẩn đoán

·                     Lấy tiền sử: Bác sĩ sẽ hỏi về các loại thuốc đã dùng, các phản ứng trước đây, các bệnh lý nền.

·                     Khám lâm sàng: Quan sát các triệu chứng trên da, hô hấp, tim mạch.

·                     Xét nghiệm: Xét nghiệm máu, xét nghiệm da, thử kích ứng.

Điều trị

·                     Ngừng sử dụng thuốc gây dị ứng: Đây là điều quan trọng nhất.

·                     Điều trị triệu chứng: Sử dụng thuốc kháng histamin, corticosteroid, thuốc giãn phế quản...

·                     Điều trị hỗ trợ: Bù dịch, truyền máu, thở máy...

·                     Sử dụng thuốc giải độc: Trong trường hợp sốc phản vệ.

Phòng ngừa

·                     Báo cáo đầy đủ tiền sử dị ứng cho bác sĩ: Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

·                     Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc: Để biết các tác dụng phụ có thể xảy ra.

·                     Mang theo thẻ cảnh báo dị ứng: Trong trường hợp khẩn cấp.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2024