TEST D XYLOSE
Kiểm tra khả năng hấp thu carbohydrate ở ruột non
Test D-Xylose là một xét nghiệm đánh giá khả năng hấp thu carbohydrate ở ruột non. Nó giúp phân biệt kém hấp thu do ruột non và kém hấp thu do tụy.
1. Nguyên lý
· D-Xylose là một monosaccharide (đường đơn) không cần enzyme tụy để tiêu hóa.
· Khi uống D-Xylose, nếu ruột non hấp thu tốt, nó sẽ vào máu và được thải qua nước tiểu.
· Nếu nồng độ D-Xylose trong máu hoặc nước tiểu thấp, chứng tỏ ruột non kém hấp thu.
· Nếu D-Xylose bình thường nhưng vẫn có triệu chứng kém hấp thu, nguyên nhân có thể là thiếu enzyme tụy (VD: xơ nang, viêm tụy mạn).
2. Chỉ định
Chẩn đoán hội chứng kém hấp thu
Phân biệt nguyên nhân:
· Do ruột non → Bệnh celiac, bệnh Crohn, Whipple
· Do tụy → Viêm tụy mạn, xơ nang
Đánh giá chức năng ruột non sau phẫu thuật
3. Cách thực hiện
1. Nhịn ăn ít nhất 8 giờ trước test
2. Uống 25 g D-Xylose hòa với 200-300 mL nước
3️. Lấy mẫu máu sau 1-2 giờ
4. Thu thập nước tiểu trong 5 giờ
5. Định lượng D-Xylose trong máu và nước tiểu
4. Kết quả & Ý nghĩa
Kết quả
Ý nghĩa
D-Xylose máu & nước tiểu thấp
Kém hấp thu do bệnh lý ruột non (bệnh celiac, Crohn, Whipple, viêm ruột non nhiễm khuẩn)
D-Xylose bình thường nhưng vẫn có tiêu chảy, sụt cân
Kém hấp thu do thiếu enzyme tụy (viêm tụy mạn, xơ nang)
5. Hạn chế
Giá trị có thể bị ảnh hưởng bởi:
· Suy thận → Giảm thải D-Xylose qua nước tiểu
· Mất nước → Giảm hấp thu D-Xylose
· Nhiễm trùng đường tiêu hóa
6. So sánh với các test khác
Test Mục đích Khi nào dùng?
D-Xylose test Đánh giá hấp thu ruột non Khi nghi ngờ bệnh lý ruột non
Test Sudan III Đánh giá mất mỡ trong phân Khi nghi ngờ kém hấp thu chất béo
Test elastase tụy Đánh giá chức năng tụy ngoại tiết Khi nghi ngờ kém hấp thu do tụy
Kết luận:
D-Xylose test hữu ích để đánh giá kém hấp thu ở ruột non.
Nếu D-Xylose bình thường nhưng bệnh nhân vẫn có triệu chứng kém hấp thu, nên kiểm tra chức năng tụy.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
UpToDate 2025
