XƠ HÓA CẦU THẬN KHU TRÚ TỪNG PHẦN

1. Định nghĩa

Xơ hóa cầu thận khu trú từng phần (FSGS) là một bệnh lý cầu thận đặc trưng bởi tổn thương xơ hóa ở một số cầu thận (khu trú) và chỉ ảnh hưởng một phần của từng cầu thận (từng phần). Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây hội chứng thận hư, đặc biệt ở người trưởng thành.

2. Nguyên nhân

FSGS có thể phân thành hai loại chính:

FSGS nguyên phát (vô căn)

·                     Không có nguyên nhân rõ ràng, thường liên quan đến rối loạn miễn dịch.

·                     Hay gặp ở trẻ em và thanh niên, khởi phát với hội chứng thận hư nặng.

FSGS thứ phát

·                     Bệnh lý tiềm ẩn: Đái tháo đường, tăng huyết áp, viêm thận lupus, HIV, béo phì.

·                     Tác nhân độc hại: Một số thuốc (heroin, pamidronate, interferon).

·                     Biến chứng huyết động học: Giảm nephron chức năng do cắt thận, thận đơn độc, thận ghép.

·                     Yếu tố di truyền: Một số đột biến gen như NPHS2, ACTN4.

3. Triệu chứng

·                     Phù: Phù toàn thân, phù mí mắt, phù chân.

·                     Tăng huyết áp: Gặp trong nhiều trường hợp.

·                     Tiểu đạm: Protein niệu cao, có thể trên 3,5g/24 giờ.

·                     Tiểu máu: Có thể có hồng cầu niệu vi thể.

·                     Suy thận: Có thể tiến triển thành suy thận mạn nếu không được điều trị kịp thời.

4. Chẩn đoán

Xét nghiệm nước tiểu

·                     Protein niệu cao, thường trên 3,5 g/ngày.

·                     Có thể có hồng cầu niệu.

Xét nghiệm máu

·                     Giảm albumin máu, tăng cholesterol máu.

·                     Creatinine và ure có thể tăng nếu tổn thương thận tiến triển.

Sinh thiết thận

·                     Xác định chẩn đoán bằng hình ảnh xơ hóa khu trú, từng phần của một số cầu thận dưới kính hiển vi quang học và miễn dịch huỳnh quang.

5. Điều trị

Điều trị nguyên nhân

·                     Kiểm soát bệnh lý nền (nếu là FSGS thứ phát).

·                     Ngừng các thuốc hoặc chất độc có thể gây tổn thương thận.

Điều trị triệu chứng

·                     Corticosteroids (Prednisone, Methylprednisolone): Điều trị chính trong FSGS nguyên phát.

·                     Thuốc ức chế miễn dịch (Cyclophosphamide, Calcineurin inhibitors - Tacrolimus, Cyclosporine): Khi không đáp ứng corticoid.

·                     Ức chế men chuyển (ACEi) hoặc chẹn thụ thể angiotensin (ARB): Giảm protein niệu, bảo vệ thận.

·                     Thuốc lợi tiểu (Furosemide, Spironolactone): Kiểm soát phù.

·                     Statins: Kiểm soát rối loạn lipid máu.

Biến chứng và tiên lượng

·                     Khoảng 50% bệnh nhân có thể tiến triển thành suy thận mạn giai đoạn cuối sau 5-10 năm nếu không kiểm soát tốt.

·                     Một số bệnh nhân có thể đáp ứng điều trị với steroid hoặc thuốc ức chế miễn dịch và duy trì chức năng thận lâu dài.

6. Phòng ngừa

Kiểm soát huyết áp và đường huyết tốt.
Tránh thuốc độc với thận.
Chế độ ăn giảm muối, hạn chế đạm nếu có suy thận.
Theo dõi chức năng thận định kỳ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025