PHÙ NỀ MÔ MỀM DA ĐẦU Ở TRẺ SƠ SINH

Caput succedaneum

Phù nề mô mềm da đầu ở trẻ sơ sinh, xảy ra ngay sau sinh do áp lực trong quá trình chuyển dạ, đặc biệt khi đầu thai nhi bị đè ép lâu vào cổ tử cung hoặc thành ống sinh.

Đặc điểm lâm sàng

Đặc điểm

Caput succedaneum

Thời điểm xuất hiện

Ngay sau sinh

Vị trí

Da đầu – thường ở vùng chẩm

Ranh giới

Không giới hạn bởi đường khớp sọ (lan rộng được qua các đường khớp)

Bản chất

Phù nề mô mềm (không phải máu), sờ mềm, không xung huyết

Diễn tiến

Tự thoái lui sau 1–3 ngày, không để lại di chứng

Kèm theo

Có thể thấy bầm nhẹ ngoài da

Cơ chế

·                     Khi đầu thai nhi đi qua ống sinh, áp lực từ tử cung và thành âm đạo làm cản trở tuần hoàn tĩnh mạch da đầu → mô mềm bị ứ dịch → phù nề.

·                     Càng kéo dài chuyển dạ hoặc vỡ ối lâu, nguy cơ càng cao.

Phân biệt với các tổn thương da đầu khác

Tổn thương

Ranh giới

Bản chất

Diễn tiến

Ghi chú

Caput succedaneum

Qua đường khớp

Phù nề mô mềm

Tự khỏi sau vài ngày

Rất thường gặp

Cephalhematoma (bướu huyết thanh)

Giới hạn trong xương sọ

Máu tụ dưới màng xương

Tăng kích thước 1–2 ngày sau sinh, có thể kéo dài vài tuần

Không lan qua đường khớp

Subgaleal hemorrhage (xuất huyết dưới da đầu)

Lan rộng, nguy hiểm

Máu tụ giữa galea và màng xương

Có thể nhanh chóng → sốc mất máu

Cần theo dõi sát

Điều trị

·                     Không cần điều trị đặc hiệu.

·                     Theo dõi, chăm sóc da đầu sạch sẽ.

·                     Giải thích cho gia đình để tránh lo lắng.

Biến chứng

·                     Hầu như không có.

·                     Hiếm gặp bầm tím rộng → vàng da nhẹ.

Ghi nhớ nhanh:

Caput succedaneum = "Caput" (đầu) + "succedaneum" (phù nề tạm thời) → phù mô mềm da đầu, vượt đường khớp, lành tính, tự hết.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025