BẠCH BIẾN

Bạch biến (Vitiligo) là một bệnh lý da liễu mạn tính gây ra bởi sự mất sắc tố melanin, dẫn đến các mảng da màu trắng hoặc nhạt hơn so với da bình thường. Bệnh không gây đau đớn nhưng có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý của người mắc.

Nguyên nhân gây bạch biến

1.                 Rối loạn tự miễn dịch: Hệ thống miễn dịch tấn công nhầm các tế bào sản xuất melanin (melanocyte).

2.                 Di truyền: Có yếu tố di truyền trong một số trường hợp.

3.                 Tổn thương da: Chấn thương, cháy nắng hoặc tiếp xúc với hóa chất có thể kích hoạt bệnh.

4.                 Căng thẳng tâm lý: Có thể là yếu tố góp phần làm bệnh khởi phát hoặc nặng hơn.

5.                 Các yếu tố khác: Thiếu vitamin D, yếu tố môi trường hoặc liên quan đến các bệnh tự miễn khác như tiểu đường, tuyến giáp.

Triệu chứng của bạch biến

1.                 Xuất hiện các mảng trắng trên da:

o                  Kích thước và hình dạng không đồng đều.

o                  Có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, thường gặp ở mặt, tay, chân, vùng sinh dục.

2.                 Thay đổi màu sắc ở tóc:

o                  Tóc trên vùng da bị bạch biến có thể trở nên bạc hoặc trắng.

3.                 Mất sắc tố ở các vùng niêm mạc:

o                  Môi, mũi hoặc bên trong miệng có thể bị ảnh hưởng.

Các dạng bạch biến phổ biến

1.                 Bạch biến khu trú: Các mảng trắng chỉ xuất hiện ở một vài vùng nhỏ.

2.                 Bạch biến đoạn: Ảnh hưởng một bên cơ thể, thường gặp ở trẻ em.

3.                 Bạch biến toàn thân: Xuất hiện trên nhiều vùng da khắp cơ thể.

4.                 Bạch biến hỗn hợp: Kết hợp giữa các loại trên.

Điều trị bạch biến

Bạch biến không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể cải thiện và kiểm soát bằng nhiều phương pháp:

1. Điều trị tại chỗ

·                     Corticosteroid dạng kem: Giảm viêm và kích thích sản xuất melanin.

·                     Thuốc ức chế calcineurin (Tacrolimus, Pimecrolimus): Giúp giảm tổn thương tự miễn và khôi phục sắc tố.

·                     Psoralen kết hợp ánh sáng UVA (PUVA): Kích thích sắc tố trên vùng da bị mất màu.

2. Điều trị ánh sáng

·                     Liệu pháp UVB dải hẹp: Phương pháp phổ biến, hiệu quả trong việc tái tạo sắc tố.

·                     Laser excimer: Dùng tia laser kích thích sản xuất melanin tại các vùng bị tổn thương.

3. Phẫu thuật

·                     Ghép tế bào sắc tố (Melanocyte Transplantation): Lấy tế bào từ vùng da khỏe mạnh để ghép lên vùng bạch biến.

·                     Ghép da: Lấy vùng da khỏe mạnh để thay thế vùng bị tổn thương.

4. Dùng thuốc toàn thân

·                     Steroid uống hoặc các thuốc điều hòa miễn dịch có thể được chỉ định trong trường hợp nặng.

Chăm sóc và phòng ngừa

1.                 Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời:

o                  Sử dụng kem chống nắng SPF 30+ để bảo vệ vùng da nhạy cảm.

2.                 Giảm căng thẳng:

o                  Thực hiện các bài tập thư giãn như yoga, thiền.

3.                 Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh:

o                  Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin D, B12 và chất chống oxy hóa.

4.                 Tránh tổn thương da:

o                  Bảo vệ da khỏi các chấn thương hoặc kích ứng.

Hỗ trợ tâm lý

·                     Bạch biến có thể gây tự ti hoặc căng thẳng tâm lý. Người bệnh nên nhận hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc các chuyên gia tâm lý.

·                     Tham gia vào các nhóm hỗ trợ để chia sẻ kinh nghiệm và nâng cao tinh thần.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025