HỘI CHỨNG GAN PHỔI

Hội chứng gan phổi (Hepatopulmonary Syndrome - HPS) là một biến chứng của bệnh gan, đặc trưng bởi sự giãn mạch máu trong phổi dẫn đến giảm oxy máu (hypoxemia). HPS thường gặp ở những bệnh nhân bị xơ gan, suy gan hoặc tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

1. Cơ chế bệnh sinh

HPS xảy ra do sự giãn nở bất thường của các mạch máu trong phổi, làm tăng sự pha trộn máu giàu oxy và máu nghèo oxy, dẫn đến giảm nồng độ oxy trong máu động mạch. Các yếu tố chính trong cơ chế bệnh sinh bao gồm:

·                     Giãn mạch phổi: Do sự tăng sản xuất nitric oxide (NO) và các chất giãn mạch khác.

·                     Shunt động-tĩnh mạch trong phổi: Máu không được trao đổi oxy đầy đủ trước khi về tim trái.

·                     Rối loạn trao đổi khí: Khi máu đi qua vùng phổi giãn mạch nhanh hơn, không kịp trao đổi oxy hiệu quả.

2. Triệu chứng

·                     Khó thở khi đứng (Platypnea) và giảm oxy máu khi đứng (Orthodeoxia) – đặc trưng của HPS.

·                     Mệt mỏi, khó thở kéo dài.

·                     Ngón tay dùi trống và tím tái (trong các trường hợp nặng).

3. Chẩn đoán

·                     Xét nghiệm khí máu động mạch: Giảm oxy máu (PaO₂ < 80 mmHg hoặc độ bão hòa oxy < 96%).

·                     Siêu âm tim với bọt khí (Contrast-enhanced echocardiography): Phát hiện shunt động-tĩnh mạch trong phổi.

·                     Xạ hình phổi với hạt vi cầu albumin đánh dấu Tc-99m: Xác định mức độ shunt trong phổi.

·                     CT ngực: Kiểm tra bất thường mạch máu trong phổi.

4. Điều trị

·                     Ghép gan: Là phương pháp duy nhất có thể chữa khỏi HPS.

·                     Hỗ trợ oxy: Giúp cải thiện triệu chứng trong thời gian chờ ghép gan.

·                     Các thuốc thử nghiệm: Một số thuốc như NO inhibitors, methylene blue, hoặc pentoxifylline đang được nghiên cứu nhưng chưa có hiệu quả rõ ràng.

5. Tiên lượng

·                     Nếu không được ghép gan, bệnh nhân có nguy cơ tử vong cao do suy hô hấp tiến triển.

·                     Sau ghép gan, phần lớn bệnh nhân có cải thiện oxy máu trong vòng 6-12 tháng.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025