BƯỚU HUYẾT THANH
Cephalhematoma
Bướu huyết thanh là tình trạng tụ máu dưới màng xương sọ ở trẻ sơ sinh, xảy ra sau chấn thương khi sinh, đặc biệt trong các ca đỡ khó hoặc dùng thủ thuật hỗ trợ như forceps hay giác hút.
Đặc điểm chính
· Vị trí: Giới hạn trong một xương sọ (thường gặp ở xương đỉnh – parietal bone).
· Không vượt qua đường khớp sọ vì màng xương chỉ bao phủ một xương.
· Bản chất: Là máu tụ giữa màng xương và bản ngoài xương sọ.
Nguyên nhân
· Chấn thương cơ học lúc sinh:
o Sanh khó.
o Sử dụng forceps, giác hút.
o Trẻ lớn, ngôi bất thường.
Triệu chứng lâm sàng
· U mềm, tròn hoặc bầu dục trên đầu trẻ, không xung huyết, không ấn xẹp, không di động.
· Xuất hiện vài giờ sau sinh, có thể to dần trong 24-48 giờ.
· Không đau, da bên trên bình thường.
· Ít khi gây triệu chứng thần kinh (nếu có cần nghĩ tới tổn thương nội sọ phối hợp).
Tiến triển tự nhiên
· Đa số tự thoái triển tự nhiên trong vòng 2–12 tuần.
· Trong một số trường hợp:
o Canxi hóa → bướu cứng lại.
o Nhiễm trùng bướu huyết thanh (hiếm) → sưng đỏ, đau → cần kháng sinh, dẫn lưu.
o Thiếu máu hoặc tăng bilirubin do ly giải hồng cầu từ máu tụ → gây vàng da.
Chẩn đoán
· Lâm sàng là chính.
· Siêu âm đầu (nếu cần) giúp xác định máu tụ dưới màng xương.
· Nếu nghi ngờ tổn thương sọ hoặc tụ máu nội sọ: chụp CT hoặc MRI.
Điều trị
· Chủ yếu là theo dõi.
· Không chọc hút bướu huyết thanh thường quy (nguy cơ nhiễm trùng).
· Nếu:
o Bướu quá lớn gây thiếu máu nặng → cân nhắc truyền máu.
o Nhiễm trùng → dẫn lưu + kháng sinh.
o Canxi hóa gây biến dạng sọ rõ → cân nhắc phẫu thuật thẩm mỹ sau này.
So sánh nhanh với bướu huyết thanh - bướu màng da (caput succedaneum)
Tiêu chí Cephalhematoma (bướu huyết thanh) Caput succedaneum (bướu màng da)
Vị trí Dưới màng xương Dưới da
Giới hạn bởi Có Không
đường khớp sọ?
Thời gian xuất hiện Vài giờ sau sinh Ngay khi sinh ra
Di động? Không Có thể
Tiến triển Tự tiêu, có thể canxi hóa Tự tiêu nhanh (vài ngày)
TÀI LIỆU THAM KHẢO
UpToDate 2025
