U TUYẾN BÃ
U tuyến bã là khối u phát sinh từ các tuyến bã nhờn trong da. Hầu hết các trường hợp là lành tính, nhưng một số có thể liên quan đến bệnh di truyền hoặc trở thành ác tính.
1. Các loại u tuyến bã phổ biến
1. U tuyến bã lành tính
U tuyến bã (Sebaceous Adenoma)
· Màu vàng, mềm, đường kính vài mm – vài cm
· Thường xuất hiện trên mặt, da đầu hoặc cổ
· Không gây đau, phát triển chậm
U tuyến bã tăng sản (Sebaceous Hyperplasia)
· Nốt nhỏ, lõm ở giữa, màu vàng nhạt
· Thường gặp ở người trung niên, da dầu
· Không nguy hiểm, nhưng có thể gây mất thẩm mỹ
2. U tuyến bã ác tính
Ung thư tuyến bã (Sebaceous Carcinoma)
· Hiếm gặp nhưng xâm lấn mạnh
· Xuất hiện ở mí mắt (50%) hoặc mặt
· Dấu hiệu: nốt cứng, loét, chảy máu, phát triển nhanh
· Cần sinh thiết để chẩn đoán
2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Tuổi tác: Thường gặp ở người >50 tuổi
Da dầu, tổn thương da mạn tính
Bệnh Muir-Torre (biến thể của hội chứng Lynch): U tuyến bã kèm ung thư đại trực tràng hoặc tiết niệu
Tiền sử gia đình mắc ung thư tuyến bã
3. Triệu chứng
U tuyến bã lành tính
Nốt nhỏ, màu vàng hoặc hồng nhạt
Không đau, phát triển chậm
Ung thư tuyến bã
Nốt sần cứng, loét hoặc chảy máu
Tăng trưởng nhanh, có thể lan sang mô xung quanh
Gây mất lông mi (nếu ở mí mắt)
4. Chẩn đoán
Sinh thiết da: Kiểm tra tế bào u dưới kính hiển vi
Dermoscopy: Soi da phóng đại để phân biệt u lành và ác
Chụp MRI/CT (nếu nghi ngờ ung thư lan rộng)
Xét nghiệm di truyền (nếu nghi ngờ hội chứng Muir-Torre)
5. Điều trị
U lành tính → Không cần điều trị, chỉ loại bỏ nếu gây mất thẩm mỹ
Phẫu thuật cắt bỏ nếu u lớn hoặc nghi ngờ ác tính
Ung thư tuyến bã → Cần phẫu thuật Mohs để loại bỏ triệt để, có thể kết hợp xạ trị
6. Tiên lượng & Phòng ngừa
U lành tính: Không nguy hiểm, chỉ ảnh hưởng thẩm mỹ
Ung thư tuyến bã: Dễ tái phát, có thể di căn nếu không phát hiện sớm
Ngăn ngừa: Kiểm tra da định kỳ, tránh tia UV, xét nghiệm nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh
TÀI LIỆU THAM KHẢO
UpToDate 2025
