BỆNH PARKINSON

Bệnh Parkinson là một rối loạn thoái hóa thần kinh mạn tính, tiến triển, ảnh hưởng chủ yếu đến khả năng vận động. Bệnh xảy ra do sự suy giảm dopamine – một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong vùng não điều khiển vận động.

Nguyên nhân

·                     Suy giảm dopamine: Các tế bào thần kinh sản xuất dopamine trong vùng chất đen của não bị thoái hóa dần.

·                     Yếu tố di truyền: Một số trường hợp có liên quan đến đột biến gen (như SNCA, LRRK2, PARK2).

·                     Môi trường: Tiếp xúc với thuốc trừ sâu, kim loại nặng hoặc chấn thương đầu có thể làm tăng nguy cơ.

Triệu chứng chính

Bệnh Parkinson thường tiến triển qua nhiều năm với các triệu chứng dần nặng hơn. Các triệu chứng chính gồm:

1. Triệu chứng vận động

Run (tremor): Thường bắt đầu từ một bên tay, run khi nghỉ ngơi.

Cứng cơ (rigidity): Cơ bắp căng cứng, khó cử động linh hoạt.

Chậm vận động (bradykinesia): Di chuyển chậm, khó khởi đầu các cử động.

Rối loạn thăng bằng (postural instability): Dễ té ngã, dáng đi chậm chạp, mất cân bằng.

2. Triệu chứng không liên quan đến vận động

Trầm cảm, lo âu.

Rối loạn giấc ngủ.

Suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ.

Táo bón, mất khứu giác.

Chẩn đoán

·                     Lâm sàng: Dựa vào triệu chứng điển hình.

·                     Hình ảnh học: MRI hoặc PET scan để loại trừ các bệnh khác.

·                     Test đáp ứng với Levodopa: Nếu triệu chứng cải thiện khi dùng thuốc, có thể là Parkinson.

Điều trị

1. Điều trị bằng thuốc

Levodopa (L-Dopa) – Thuốc hiệu quả nhất, giúp bổ sung dopamine.

Chất chủ vận dopamine (Dopamine agonists) – Pramipexole, Ropinirole.

Thuốc ức chế MAO-B (MAO-B inhibitors) – Selegiline, Rasagiline.

Thuốc kháng cholinergic – Giúp kiểm soát run.

2. Phẫu thuật kích thích não sâu (DBS - Deep Brain Stimulation)

Phù hợp cho bệnh nhân giai đoạn tiến triển, không đáp ứng tốt với thuốc.

3. Vật lý trị liệu, thay đổi lối sống

·                     Tập thể dục giúp duy trì vận động.

·                     Chế độ ăn giàu chất xơ, đủ nước giúp giảm táo bón.

·                     Hỗ trợ tâm lý để giảm trầm cảm, lo âu.

Tiên lượng

·                     Parkinson tiến triển chậm nhưng không thể chữa khỏi.

·                     Điều trị giúp kiểm soát triệu chứng, duy trì chất lượng cuộc sống.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025