THỦ THUẬT SEMONT

Thủ thuật Semont (Semont Maneuver) là một kỹ thuật điều trị chóng mặt kịch phát lành tính do tư thế (BPPV), đặc biệt hiệu quả với BPPV kênh bán khuyên sau khi các mảnh sỏi tai bị kẹt trong ống bán khuyên.

Cơ chế

Thủ thuật Semont giúp di chuyển các mảnh sỏi tai (otoconia) ra khỏi ống bán khuyên sau bằng cách sử dụng động tác di chuyển nhanh của đầu và cơ thể, giúp sỏi thoát khỏi ống bán khuyên vào soan nang (utricle) – nơi chúng không còn gây triệu chứng.

Cách thực hiện thủ thuật Semont

Lưu ý: Hướng dẫn này dành cho BPPV ống bán khuyên sau bên phải. Nếu bị BPPV bên trái, đảo ngược hướng.

1. Bệnh nhân ngồi trên giường, đầu xoay 45° sang bên lành (bên trái).

2. Nằm nghiêng nhanh về bên bệnh (bên phải) sao cho mặt hướng lên trần nhà. Giữ tư thế này khoảng 30-60 giây (hoặc đến khi chóng mặt giảm).

3️. Di chuyển nhanh sang tư thế nghiêng đối diện (bên trái) mà không thay đổi tư thế đầu (giờ mặt hướng xuống sàn). Giữ tư thế này khoảng 30-60 giây.

4. Ngồi dậy từ từ về tư thế ban đầu.

Thời gian thực hiện: ~2 phút.

Lặp lại 2-3 lần/ngày nếu cần thiết cho đến khi hết chóng mặt (thường cải thiện sau 1-2 ngày).

Sau thủ thuật, tránh cử động đầu đột ngột trong vài giờ để giảm nguy cơ tái phát.

Chỉ định và chống chỉ định

Chỉ định:

·                     Bệnh nhân bị BPPV ống bán khuyên sau được xác định qua nghiệm pháp Dix-Hallpike.

·                     Khi thủ thuật Epley không hiệu quả hoặc không thể thực hiện do hạn chế vận động cổ.

Chống chỉ định:

·                     Rối loạn tiền đình trung ương (đột quỵ, u não).

·                     Bệnh lý cột sống cổ nặng, thoái hóa cột sống cổ.

·                     Bệnh tim mạch không ổn định (huyết áp thấp tư thế, rối loạn nhịp).

So sánh với thủ thuật Epley

Đặc điểm Thủ thuật Semont Thủ thuật Epley

Cơ chế Di chuyển sỏi nhanh bằng lực quán tính Di chuyển sỏi từ từ theo trọng lực

Tốc độ Nhanh, mạnh Chậm, nhẹ nhàng

Hiệu quả Cao, đặc biệt nếu sỏi tai bị dính Hiệu quả tốt, phổ biến hơn

Bệnh nhân phù hợp Người khó xoay đầu, có hạn chế cử động cổ Hầu hết bệnh nhân BPPV

Lưu ý quan trọng:

·                     Nếu bệnh nhân chóng mặt kéo dài hoặc có triệu chứng thần kinh khác (yếu liệt, nhìn đôi, rối loạn ý thức), cần loại trừ nguyên nhân trung ương.

·                     Nếu BPPV kéo dài hoặc tái phát, có thể cần phối hợp các bài tập tiền đình (Brandt-Daroff) hoặc khám chuyên khoa tai mũi họng để đánh giá thêm.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025