NHIỄM ANGIOSTRONGYLUS CANTONENSIS

Angiostrongylus cantonensis

Angiostrongylus cantonensis là một loại giun tròn ký sinh, còn gọi là giun phổi chuột, là nguyên nhân hàng đầu gây viêm màng não tăng bạch cầu ái toan (eosinophilic meningitis) ở người. Dưới đây là tóm tắt các thông tin chính về bệnh do ký sinh trùng này:

1. Tác nhân gây bệnh

·                     Tên khoa học: Angiostrongylus cantonensis

·                     Ký chủ chính: Chuột – giun trưởng thành sống ở động mạch phổi của chuột.

·                     Ký chủ trung gian: Ốc sên, ốc bươu, ốc luộc chưa chín, tôm cua sống (có thể chứa ấu trùng giai đoạn III – gây nhiễm cho người).

·                     Người: Là ký chủ ngẫu nhiên, không hoàn thành vòng đời của giun.

2. Cơ chế gây bệnh

·                     Người ăn phải ấu trùng giai đoạn III trong thực phẩm sống/chưa chín.

·                     Ấu trùng vào máu → lên não → gây phản ứng viêm màng não – màng não tủy có bạch cầu ái toan cao.

3. Triệu chứng lâm sàng

Xuất hiện sau khi ăn ốc/tôm cua sống khoảng 1–3 tuần:

·                     Triệu chứng thần kinh:

o                  Đau đầu dữ dội, dai dẳng (đặc biệt vùng trán – chẩm)

o                  Cứng gáy

o                  Buồn nôn, nôn

o                  Sốt nhẹ hoặc không sốt

o                  Có thể có dấu hiệu kích thích màng não

o                  Trường hợp nặng: rối loạn tri giác, liệt dây thần kinh sọ (dây VI, VII), co giật

·                     Triệu chứng toàn thân khác:

o                  Mẩn ngứa, dị ứng

o                  Đau cơ, khớp

o                  Hiếm gặp: tổn thương mắt, phổi, tuỷ sống (viêm tuỷ cắt ngang)

4. Chẩn đoán

·                     Dựa vào lâm sàng + dịch tễ (ăn ốc/tôm sống)

·                     Dịch não tủy (DNT):

o                  Tăng áp lực

o                  Tăng protein

o                  Tăng bạch cầu ái toan (thường >10%)

·                     Công thức máu ngoại biên: có thể thấy tăng bạch cầu ái toan.

·                     PCR hoặc ELISA: (nếu có) để tìm kháng thể hay DNA của A. cantonensis.

·                     Chẩn đoán phân biệt: lao màng não, nhiễm nấm, nhiễm nấm men, ung thư di căn màng não...

5. Điều trị

·                     Điều trị triệu chứng và hỗ trợ là chính:

o                  Giảm đau đầu bằng thuốc giảm đau, chọc dò DNT giảm áp nếu cần.

o                  Corticosteroid (prednisolon) để giảm viêm – phù não.

·                     Thuốc diệt giun:

o                  Albendazole (thận trọng vì khi ấu trùng chết có thể làm tăng phản ứng viêm).

o                  Luôn phối hợp với corticosteroid nếu dùng albendazole.

6. Phòng ngừa

·                     Không ăn sống ốc, tôm, cua, ếch, rau sống không rửa kỹ.

·                     Giáo dục cộng đồng về nguy cơ và thói quen ăn uống an toàn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

UpToDate 2025